عارف نظری - دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهرکرد

کهن الگو یا آرکی تایپ صور ذهنی مشترکی است که ناخودآگاه جمعی بشر با پیشینه ایچندین هزار ساله و طولانی آن را از نسل های مختلف به آیندگان منتقل کرده و بهصورت های گوناگون در شوون زندگی بشر بازتاب یافته است. این صورت ها با جلوه گرشدن و بازتاب یافتن در نمادهای گوناگون عالم هستی به مرز خودآگاهی می رسند و برایانسان به عنوان موجودی که مخاطب اصلی و حقیقی آن است مفهومی تازه و ارزشمند بهدست میدهند. در این پژوهش با بررسی فردوسی نامه اثر ارزشمند انجوی شیرازی کهحاوی روایات عامیانه و مردمی از داستان ها و حوادث تاریخ اساطیری و حماسی ملی ایراناست برخی از مهمترین و کاربردی ترین و پرتکرارترین کهن الگوها استخراج شده و بانگاهی تحقیقی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته اند. در این اثر ارزشمند، گاه کهن الگوهادر قالب ها و نمادهای ملموس و محسوس بازتاب یافته اند و گاه بر اساس امور متافیزیکیو غیرمحسوس نمایان شدهاند. مهمترین و برجسته ترین و پرتکرارترین این کهن الگوها دراین دسته از روایات کهن الگوهای مادر، نقاب، دیو و پری، اعداد و رویا است که روایاتمربوط به آنها در برخی موارد با روایت اصلی شاهنامه تفاوت دارند و در نتیجه تاثیر وتاثر از روایات ملی برای هدف و مقصودی خاص ساخته و پرداخته شده اند.

کهن الگو، روایات عامیانه، فردوسی نامه، یونگ، انجوی شیرازی