مقایسه مدلهای MPSIAC۱، هیدروفیزیکی۲ و EPM۳ در تخمین فرسایش و بار رسوب با استفاده ازGIS۴ (مطالعه موردی حوزه آبخیز نوژیان)
- سال انتشار: 1384
- محل انتشار: نشریه پژوهش های خاک، دوره: 19، شماره: 1
- کد COI اختصاصی: JR_AREO-19-1_008
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 290
نویسندگان
دانشجوی دکتری، استادیار گروه خاکشناسی دانشگاه تربیت مدرس
استادیار گروه خاکشناسی دانشگاه تربیت مدرس
استادیار پژوهش مرکز تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری
عضو هیئت علمی دانشگاه لرستان
چکیده
فرسایش خاک را می توان به عنوان یکی از مهمترین موانع دستیابی به توسعه کشاورزی پایدار و منابع طبیعی دانست. رسوبات ناشی از فرسایش حوزه های آبخیز علاوه بر هدر رفت خاک و کاهش حاصلخیزی آن موجب کاهش کیفیت آب شده و عمر مفید سدها را به دلیل انباشت رسوبات در مخزن آنها به مخاطره می اندازد. حوزه آبخیز نوژیان که در استان لرستان واقع شده دارای ویژگیهای توپوگرافی، اقلیمی و سازندهای زمین شناسی خاصی می باشد که در ایجاد فرسایش و تولید رسوب نقش اساسی دارند. با توجه به موارد فوق، برای ارزیابی نتایج حاصل از بکار گیری مدل های تجربی، به عنوان منطقه تحقیق انتخاب گردیده و فرسایش و رسوب حوزه از نظر کیفی و کمی با استفاده از مدلهای MPSIAC، هیدروفیزیکی و EPM در محیط GIS مورد ارزیابی قرار گرفته است. در این راستا برای اجرای مدلهای انتخاب شده، پس از ورود لایه های اطلاعاتی به محیط GIS و وزن دهی آنها، از تلفیق این لایه ها در دو مدل EPM و MPSIAC به ترتیب ۲۷۸ و ۵۲۷ واحد همگن تفکیک گردیده سپس شدت فرسایش و تولید رسوب در این واحدهای همگن محاسبه شده است. به طوری که میزان رسوب برآورد شده با استفاده از مدلهای EPM و MPSIAC به ترتیب ۹/۴۳۰۸ و ۰۱/۱۴۳۹ ty-۱km-۲ بدست آمد. برای تخمین بار رسوب با استفاده از مدل هیدروفیزیکی، حوزه آبخیز نوژیان بر اساس روش کار به شش واحد هیدرولوژیکی تقسیم و میزان تولید رسوب در آنها برآورد گردید. میزان تولید رسوب برآورد شده با استفاده از مدل هیدروفیزیکی حدود ۱/۲۵۳۶ ty-۱km-۲ بوده است. به منظور مقایسه نتایج، میزان رسوب اندازه گیری شده در ایستگاه هیدرومتری کشور (واقع در ایستگاه راه آهن روستای کشور) که حدود ۲۳۸۹ ty-۱km-۲ می باشد به عنوان سطح مقایسه در نظر گرفته شد. نتایج این تحقیق نشانگر این است که مقدار رسوب برآورد شده با استفاده از مدلهای EPM و MPSIAC نسبت به آمار رسوب به ترتیب ۸/۱ و ۶/۰ برابر است. در حالی که رسوب برآورد شده توسط مدل هیدروفیزیکی با نسبت ۰۶/۱ در مقایسه با دو مدل دیگر از دقت بیشتری برخوردار است. نتیجه بررسی های انجام شده در مورد اختلافهای موجود بیانگر این واقعیت است که کالیبره کردن مدلهای تجربی از طریق اصلاح نارساییهای موجود در آنها در تطبیق با شرایط خارج از محل ابداع آنها امری ضروری و گریزناپذیر است.کلیدواژه ها
فرسایش خاک, رسوبدهی, واحدهای همگن, واحد هیدرولوژیکی, MPSIAC, EPM, هیدروفیزیکی, GISاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.