مدرسه و روزنامه در زنجان عصر مشروطه؛ چالش‎‍ها و موانع

  • سال انتشار: 1401
  • محل انتشار: فصلنامه پژوهش های تاریخی، دوره: 14، شماره: 3
  • کد COI اختصاصی: JR_JHRU-14-3_001
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 176
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

عباس قدیمی قیداری

دانشیار گروه تاریخ، دانشکده حقوق و علوم اجتماعی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

حسن رستمی

دانشجوی دکتری تاریخ ایران بعد از اسلام، دانشکده حقوق و علوم اجتماعی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

چکیده

در دوره قاجار مظاهر تمدنی جدید، نخست در کانون‎‍های نوگرایی چون تهران و تبریز تاسیس شد و سپس به‎‍تدریج با وجود موانع متعدد به ولایات دیگر راه یافت. از میان نهادها و مظاهر جدید از مدرسه و روزنامه نام برده می شود که در تحول اجتماعی و فکری جامعه تاثیر بسزایی داشتند. در شهر زنجان، با وجود قرارگرفتن این شهر در سر راه دو کانون مهم تهران و تبریز، مظاهر تمدنی با تاخیر شکل گرفت که این موضوع معلول ساخت اجتماعی، سیاسی و فرهنگی زنجان بود. با این حال نهادهای جدید به‎‍تدریج، تاثیرشان را در جامعه زنجان در میان برخی طبقات و گروه‎‍ها بر جای گذاشتند. این مسئله تاکنون موضوع یک پژوهش مستقل واقع نشده است و جای خالی آن در مطالعات مربوط به چگونگی و روند استقرار مظاهر تمدنی جدید در ولایات مختلف احساس می‎‍شود. پژوهش حاضر درصدد است تا چگونگی استقرار مدرسه و روند آشنایی جامعه زنجان با روزنامه و روزنامه‎‍خوانی و کوشندگان این مسیر را با تبیین موانع و دشواری‎‍ها، آثار و نتایج بررسی کند. براساس مدعای پژوهش، با توجه به فضای نسبتا آزاد عصر مظفری و همکاری عناصر اجرایی دولت و تجددخواهان، مظاهر جدید در زنجان تاسیس و با موفقیت‎‍هایی همراه شد؛ اما رقابت‎‍های علما در قالب گروه‎‍های مخالف یکدیگر که بر اقشار مختلف تاثیر داشتند، موانع جدی ای را در مقابل موسسات جدید و علاقه‎‍مندان مظاهر جدید ایجاد کرد. این مقاله با اتکا بر منابع اصیل، روزنامه‎‍ها و اسناد آرشیوی و خاندانی به روش توصیفی – تبیینی مسئله را بررسی کرده است.

کلیدواژه ها

زنجان, مدرسه, روزنامه, مشروطه, علما

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.