تحلیل الگوهای سینوپتیکی یخبندان های زمستانه ایران

  • سال انتشار: 1388
  • محل انتشار: فصلنامه جغرافیا و توسعه، دوره: 7، شماره: 13
  • کد COI اختصاصی: JR_GDIJ-7-13_009
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 129
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

ابراهیم فتاحی

تهمینه صالحی پاک

چکیده

یخبندان از جمله پدیده­های جوی است که هر ساله خسارت­های جبران­ناپذیری بر بخش­های مختلف  وارد می سازد. در فصل زمستان رخداد این پدیده در جاده­های مناطق کوهستانی مشکلات عدیده­ای را بر بخش حمل و نقل و تصادفات جاده­ای باعث می­شود. الگوهای گردش عمومی جو، نقش اصلی را در بروز یخبندان­ها و توزیع فضایی یخبندان­ها در مناطق معتدله دارند. در مطالعه­ی حاضر به­منظور تحلیل الگوهای سینوپتیکی یخبندان­های زمستانه ایران، داده­های روزانه در ساعت ۱۲ UTC مربوط به تراز  ۵۰۰ هکتوپاسکال و فشار سطح دریا[۱]   (SLP)فصل زمستان (دسامبر، ژانویه و فوریه) طی  دوره­ی آماری ۲۰۰۰-۱۹۶۰ در تلاقی های ۵/۲ درجه از مجموعه داده های بازسازی شده[۲] NCEP استخراج شد. محدوده­ی انتخاب شده شامل ۴۰۸ نقطه است که از عرض ۲۰ تا ۶۰ درجه­ی شمالی و از ۲۰ تا ۸۰ درجه­ی شرقی را پوشش می دهد. مجموع این داده­ها ماتریسی به ابعاد ۴۰۸×۴۰۵۰ را برای فصل زمستان تشکیل دادند. با استفاده از روش تحلیل عاملی نقاط وابسته به هم ادغام و ابعاد ماتریس ها کاهش داده شد. در تحقیق حاضر روش تحلیل مولفه­های اصلی با آرایه­ی S و چرخش واریماکس برای شناسایی تیپ­های هوا به­کار گرفته شد و برای طبقه­بندی هوای روزانه روش خوشه­بندی  k-means  اعمال گردید. نتایج بررسی حاضر نشان داد که تیپ­های هوای پرفشار اروپای شمالی، پرفشار سیبری و پرفشار اروپای شرقی، بیشترین تاثیر را در رخداد یخبندان­های شدید و فراگیر ایران داشته­اند، به­طوری­که این تیپ­های هوا، جریانات هوای سرد قطبی را از عرض­های جغرافیایی بالا به­سوی عرض­های پایین منتقل کرده  و به دنبال آن یخبندان­های شدید و فراگیر در ایران به وقوع می­پیوندد.  

کلیدواژه ها

تیپ های هوا, یخبندان, خوشه بندی, الگوهای گردش جوی, ایران

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.