ارتباط انسو با الگوهای گردش جوی زمستانه ی ایران

  • سال انتشار: 1388
  • محل انتشار: فصلنامه جغرافیا و توسعه، دوره: 7، شماره: 15
  • کد COI اختصاصی: JR_GDIJ-7-15_004
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 86
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

ابراهیم فتاحی

فاطمه رحیم زاده

چکیده

الگوهای مختلف گردش جوی شرایط آب و هوایی متفاوتی را باعث می­شوند. تغییر در فراوانی وقوع الگوهای گردش جوی و تیپ­های هوا منجر به تغییر الگوی بارش می­شود، از این­رو مطالعه و بررسی الگوهای گردش جوی می­تواند به عنوان معیاری برای بررسی تغییرات الگوی بارش به کار گرفته شود. تغییرپذیری بارش یکی از مهمترین عوامل آب و هوایی است که سیستم­های طبیعی و اقتصادی را کنترل می­کند. این موضوع به ویژه در مناطقی نظیر ایران که در منطقه­ی خشک و نیمه­خشک واقع شده، چشمگیرتر است. در تحقیق حاضر رابطه­ی فراوانی الگوهای هوا با شاخصENSO مورد تحلیل قرارگرفته است. به منظور طبقه­بندی الگوهای گردشی، داده های روزانه مربوط به تراز ۵۰۰ هکتوپاسکال و فشار تراز دریا در فصل زمستان طی دوره­ی آماری ۲۰۰۳-۱۹۶۱ از مرکز داده هایNCEP تهیه گردید. برای طبقه بندی الگوهای هوای روزانه، از روش تحلیل عاملی و خوشه­بندی استفاده شد و درنهایت هشت الگوی گردشی اصلی در فصل زمستان برای ایران شناسایی شد. به منظور شناسایی ارتباط بین فراوانی انواع الگوهای گردشی هوا با فازهای گرم، خنثی و سرد ENSO، داده های ماهانه­ی شاخص فوق نیز از مجموعه داده های بازسازی شده NCEP  استخراج گردید و فراوانی هر یک از الگوهای گردشی هوا طی فازهای گرم، سرد و خنثی محاسبه شد. نتایج حاصل از این پردازش نشان داد که الگوهای هوای کم­فشار مدیترانه، کم­فشار جنب قطبی، پرفشار شرقی، پرفشار شمالی، پرفشار اروپای شرقی و تلفیق سامانه­ی پرفشار سیبری با پرفشار اروپایی در فاز النینو از فراوانی بیشتری برخوردارند. درحالی­که الگوهای هوای پرفشار سیبری و پرفشار مرکزی در دوره های لانینا بیشتر است.

کلیدواژه ها

الگوهای گردش جوی, تحلیل عاملی, خوشه بندی, طبقه بندی, انسو, ایران

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.