بررسی نحوه ی تاثیر سد سهند بر تغییرمورفولوژی بستر جریان رودخانه ی قرنقو، بر ویژگی های فرسایشی و رسوب زایی آن مطالعه موردی؛ حوضه قرنقوچای، دامنه های شرقی کوهستان سهند (شمال غرب ایران)
- سال انتشار: 1387
- محل انتشار: فصلنامه جغرافیا و توسعه، دوره: 6، شماره: 11
- کد COI اختصاصی: JR_GDIJ-6-11_013
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 233
نویسندگان
چکیده
رودخانهها ازاشکال پویای چشم اندازهای طبیعی هستند که در رابطه با تغییر درکنترل کنندههای محیطی و دستکاریهای انسانی در سیستمهای طبیعی، در طی مقاطع زمانی و مکانی مختلف، تغییرات متفاوتی از خود نشان میدهند.ابعاد و گسترهی طولی این تغییرات در طول مسیر رودخانهها، نحوهی عکسالعمل شاخابها به رخدادها،نوع تغییرات در مقطع عرضی بستراصلی و همچنین نحوهی تغییرات در سطوح شیبهای حوضههای نیمهخشک، از دیدگاه هیدرولوژیکی و ژئومورفولوژیکی، بسیار مهم است. احداث سدها در مسیر رودخانهها در بروز این تغییرات، نقش اولیه ایفا میکند. این ساختارهای دستساز انسان، علیرغم مزایایی که در تنظیم جریان رودخانهها و کاهش در بزرگی و فرکانس وقوع سیلابها و... دارند، سبب ایجاد رژیمهای مصنوعی از جریان آب در پایآبهای رودخانهها شده و در مسیر انتقال رسوبات از سرآبها، آشفتگیهایی ایجاد میکنند. این آشفتگیها و تغییرات رخ داده، در واقع تلاش رودخانهها برای رسیدن به تعادل مجدد در مسیر جریان آبها است. برای بررسی تاثیر احداث سدها در ایجاد تغییرات در پایآبها و سرآبهای رودخانههای جاری در نواحی نیمهخشک، حوضه قرنقو، واقع در دامنههای شرقی سهند انتخاب شده و در این حوضه، شدت فرسایش، میزان رسوبدهی بخشهای مختلف آن، با استفاده از روشهای آماری ارزیابی و با بهرهگیری از امکانات سیستم اطلاعات جغرافیایی، محدودههای حساس تعیین و پهنه بندی گردیده و درنهایت نقشههای مربوطه ترسیم شده است. این نقشهها نشان میدهند که بخشهای بالادست حوضه از نظر شدت فرسایش، در وضعیت نسبتا بحرانی قرار دارند و فعالیت فرآیندهای مختلف فرسایشی و وقوع لغزشهای نسبتا بزرگ در کناره درهها و درنزدیکی سد سهند، رسوبات زیادی را وارد آبراههها میکنند که بعد از آبگیری سد، این رسوبات در پشت سد نهشته خواهند شد. با عنایت به وضع موجود از نظر فعالیت فرآیندهای فرسایشی، پیشبینیهای صورت گرفته، حاکی از بروز تغییرات عمده در مقطع عرضی، طولی بسترجریان و همچنین در میزان و مکان رسوبگذاری و کندوکاری، بعد از احداث سد سهند است.کلیدواژه ها
اثرات سدها, فرسایش, رسوب دهی, تغییرات بستر, رودخانه ها, پهنه بندی, سد سهند, حوضه ی قرنقو, رودخانه-ی قرنقواطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.