سیده زهرا طباطبایی پور - دانشگاه ایلام
زهرا طهماسبی - دانشگاه ایلام، دانشکده کشاورزی، گروه زراعت و اصلاح نباتات
علیرضا تاب - دانشگاه ایلام
سجاد رشیدی منفرد - دانشگاه تربیت مدرس

عملکرد گیاه لوبیا به دلیل رشد کم در ابتدای فصل رشد، تحت تاثیر رقابت علفهای‎هرز به شدت کاهش مییابد. با توجه به پژوهشهای محدود در زمینه تاثیر رقابت علفهایهرز بر صفات فیزیولوژیک لوبیا، آزمایشی برای بررسی خصوصیات مورفولوژیک و فیزیولوژیک سه رقم لوبیاقرمز با دو عادت رشدی نیمه رونده و ایستاده در رقابت با علفهایهرز در مزرعه آزمایشی دانشکده کشاورزی دانشگاه ایلام در بهار و تابستان ۱۳۹۶ انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک کامل تصادفی با دو عامل، رقم در سه سطح (صیاد، درخشان و لاین D۸۱۰۸۳) و رقابت علفهایهرز در دو سطح (عاری از علفهایهرز و تداخل تمام فصل علفهایهرز) و با سه تکرار اجرا شد. صفتهای ارتفاع بوته، زیستتوده، میزان کلروفیل a، b، میزان کلروفیل کل، آنتوسیانین و کاروتنوئید در سه مرحله V۴ (سومین برگ سه برگچهای)، R۶ (گلدهی) و R۷ (غلافدهی) و صفتهای عملکرد دانه، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف و وزن۱۰۰دانه در مرحله رسیدگی فیزیولوژیک بررسی شدند. نتایج نشان داد که در بین سه رقم مورد مطالعه لاین D۸۱۰۸۳ با رشد ایستاده قدرت رقابتی بالاتری با علفهایهرز دارد و بیشترین میزان ارتفاع بوته، زیستتوده، تعداد غلاف در بوته، وزن۱۰۰دانه و عملکرد دانه را داشت. تداخل علفهایهرز باعث کاهش تعداد دانه در غلاف، وزن۱۰۰دانه، تعداد غلاف در بوته و عملکرد دانه به ترتیب به میزان ، ۱۸/۳۰، ۷۱/۲۲، ۴۲/۲۷ و ۲۴/۴۲ درصد شد. از طرف دیگر، صفتهای فیزیولوژیک مانند آنتوسیانین، کاروتنوئید در مرحله V۴ تحت تاثیر رقم و رقابت علفهایهرز قرار نگرفتند، اما در مرحلهR۷، اثر اصلی رقم و رقابت علفهایهرز و در مرحلهR۶ اثر اصلی رقابت علفهایهرز بر صفتهای آنتوسیانین و کاروتنوئید معنیدار بود. شاخص رقابت در بین سه رقم مورد مطالعه در سطح ۵درصد معنیدار بود و لاین D۸۱۰۸۳ با مقدار ۸۱/۱ بیشترین شاخص را داشت. به طور کلی میتوان نتیجه گرفت که کشت لاین D۸۱۰۸۳ با قدرت رقابتی بالاتر و داشتن خصوصیات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی بهتر نسبت به سایر ارقام در مقابل علفهایهرز، به عنوان یک راهکار غیرشیمیایی برای مدیریت علفهایهرز در مزارع لوبیا قابل توصیه میباشد.

رنگیزه های فتوسنتزی, سایه اندازی, صفات رشدی, مدیریت غیرشیمیایی علف های هرز