مریم خوش منظر - مرکز آموزش علمی کاربردی گروه صنایع غذایی شیرین عسل
حامد همیشه کار - دانشگاه علوم پزشکی تبریز، مرکز تحقیقات کاربردی دارویی
میرخلیل پیروزی فرد - دانشگاه ارومیه، دانشکده کشاورزی، گروه علوم و صنایع غذایی

فیتوزوم ها شکل پیشرفته و کمپلکسی از ترکیبات فعال گیاهی و فسفولیپیدها میباشند که در ابتدا به منظور افزایش جذب و بهبود دسترسی زیستی عصاره های گیاهی و همچنین محافظت در برابر ترشحات گوارشی، هنگام مصرف تولید شدند . همچنین رهایش کنترل شده این ترکیبات توسط فیتوزم ها امری ممکن و مطلوب می باشد. به طور کلی دارو یا ترکیبات زیست فعال پوشش دهی شده درون فیتوزوم میتواند بدون تخریب از سیستم گوارشی عبور کرده و از این طریق باعث افزایش زیست دسترسی و فعالیت زیستی این ترکیبات می شود. فیتوزوم را میتوان در محصولات مختلف و با اهداف متفاوت استفاده کرد، به عنوان نمونه میتوان از فیتوزومها در صنایع غذایی برای افزایش پایداری مواد فراسودمند (مانند ویتامینها، پلیفنولها، اسیدهای چرب ضروری، کاراتنوئیدها و...) در محیط های غذایی و کنترل رهایش مواد آنتی اکسیدانی و ضدمیکروبی استفاده کرد. همچنین در صنایع دارویی نیز میتوان برای حمل هموگلوبین، محافظت از پپتیدهای زیست فعال در مقابل اسید معده و رهایش آنها در روده استفاده کرد. در این مقاله رفتار رهایشی این ترکیبات جهت کاربرد در مواد غذایی تعیین کننده و مهم می باشد. رهایش ترکیبات زیست فعال می تواند به یکی از دو روش - ۱ دیفوزیون کنترل شده بواسطه مانع کنترلی سرعت و -۲ کنترل تخریبی بواسطه شکستن مواد مانع انجام می گیرد که این روشها منجر به رهایش آرام یا سریع این ترکیبات می شود.

فیتوزوم، عصاره های گیاهی، زیست دسترسی، رهایش کنترل