بررسی غلظت و الگوی پراکنش فلزات سرب، روی، کروم و کادمیوم در رسوبات سطحی رودخانه کارون با استفاده از زمین آمار در محیط GIS

  • سال انتشار: 1400
  • محل انتشار: فصلنامه علوم و تکنولوژی محیط زیست، دوره: 23، شماره: 6
  • کد COI اختصاصی: JR_ESTJ-23-6_017
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 256
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

میرمهرداد میرسنجری

استادیار گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه ملایر، ملایر، ایران. (مسوول مکاتبات)

فریبا هدایت زاده

دانشجوی دکترای محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه ملایر، ملایر، ایران.

حمیدرضا پورخباز

استادیار گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه صنعتی خاتم الانبیاء (ص) بهبهان، بهبهان، ایران.

چکیده

زمینه و هدف: در اکوسیستم­های آبی فلزات سنگین به علت سمیت و پایداری بالا و نیز آثار فیزیولوژیکی­شان بر موجودات زنده، بسیار حایز اهمیت هستند. هدف از این پژوهش مطالعه و بررسی میزان غلظت فلزات سرب، روی، کروم و کادمیوم در رسوبات سطحی رودخانه کارون و الگوی توزیع مکانی آن­ها است. روش بررسی: برای بررسی میزان و چگونگی توزیع غلظت فلزات سنگین سرب، روی، کروم و کادمیوم در رسوبات رودخانه کارون، در تابستان و زمستان ۱۳۹۴، شش ایستگاه انتخاب و با استفاده از روش سیستماتیک تصادفی، از هر ایستگاه سه نمونه از رسوبات رودخانه برداشت شد. پس از انتقال نمونه­ها به آزمایشگاه، خشک کردن و هضم نمونه­ها، سنجش فلزات سنگین با استفاده از دستگاه جذب اتمی شعله صورت گرفت. بعد از انجام تجزیه و تحلیل­های آزمایشگاهی به منظور درون­یابی توزیع غلظت عناصر سنگین از روش معکوس وزنی استفاده شد. یافته­ها: نتایج حاصل از اندازه­گیری غلظت فلزات نشان داد که فلز روی بیش­ترین تجمع و فلز کادمیوم کم­ترین تجمع را در رسوبات سطحی رودخانه کارون داراست. میانگین غلظت فلزات سرب، روی، کروم و کادمیوم در فصل تابستان به ترتیب ۲۸/۲۶، ۳۶/۷۲، ۴۸/۵۳ و ۸۵/۳ میکروگرم برگرم وزن خشک و در زمستان به ترتیب ۴۷/۱۳، ۵۴/۵۹، ۲۶/۳۰ و ۴۲/۰میکروگرم بر گرم وزن خشک اندازه­گیری شد. بحث و نتیجه­گیری: مقایسه میزان اندازه­گیری شده فلزات سنگین مورد مطالعه با راهنمای کیفیت رسوب آمریکا و کانادا نشان داد که تنها غلظت فلز کروم در فصل تابستان از سطح TEL و فلز کادمیوم نیز از سطح PEL و TEL بیش­تر بود. غلظت سایر فلزات بسیار کمتر از حدود راهنما به دست آمد. یافته­های این تحقیق اطلاعات مناسبی را در مورد توزیع غلظت فلزات سنگین در رسوبات رودخانه کارون ارایه می­کند که می­تواند به فرایندهای پایش و ارزیابی رسوبات در منطقه مورد مطالعه کمک کند.

کلیدواژه ها

فلزات سنگین, رسوبات, رودخانه کارون, زمین آمار

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.