تاثیر حفاظت سنتی بر فراوانی گونه های چوبی و علفی در جنگل های کوهستانی شمال ایران (پژوهش موردی: روستای پوده، رودسر)
- سال انتشار: 1400
- محل انتشار: دوفصلنامه بوم شناسی جنگل های ایران، دوره: 9، شماره: 18
- کد COI اختصاصی: JR_IFEJ-9-18_013
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 260
نویسندگان
University of Tabriz
Mohaghegh Ardabili University
چکیده
مقدمه و هدف: هدف از این پژوهش بررسی تغییرات فراوانی وتنوع گونه های درختی، درختچهای و علفی در مناطق کوهستانی جنگلهای شمال ایران با گذشت زمان و در نتیجه حفاظت سنتی این جنگلها است. مواد و روش ها: منطقه مورد مطالعه در جنگلهای اطراف روستای پوده شهرستان رودسر استان گیلان واقع شده است. بر اساس سنتهای موجود در این منطقه، اهالی در مجاور زمینها و باغهای فندق خود، لکههایی از مناطق جنگل تخریبشده را به دلایلی از قبیل جلوگیری از سیل و بهره برداری شخصی از طریق سنگ چین و گذاشتن درختچه های خاردار بر روی آن و یا استفاده از پایه های چوبی و سیم خاردار حفاظت میکردند. در این منطقه، ده ها لکه جنگلی وجود دارد که توسط بومیان حفاظت شده است. سه لکه جنگلی برای این پژوهش انتخاب شد. برای بررسی اثر حفاظت بر زادآوری، قطعه های با سابقه حفاظت متفاوت شامل جنگل کهنرست شاهد، جنگل با سابقه حفاظت میان مدت (بیش از ۴۰ سال) و جنگل با سابقه حفاظت کوتاه مدت (کمتر از ۴۰ سال) انتخاب و شاخص های فراوانی نسبی، ارزش نسبی و تنوع گونه ای برای زیراشکوب و اشکوب بالا محاسبه شد. یافته ها: با افزایش مدت حفاظت، فراوانی نسبی گونه راش در هر دو اشکوب افزایش، فراوانی نسبی گونه ممرز و مقدار تنوع گونه ای نیز کاهش یافته است. بیشترین و کمترین تفاوت فراوانی نسبی راش در بین دو اشکوب به ترتیب در قطعه های شاهد و حفاظت کوتاه مدت مشاهده شد. نسبت بین فراوانی گونه راش در آشکوب بالا به زیرآشکوب برای منطقه با سابقه حفاظت کوتاهمدت و میانمدت به ترتیب ۱/۱۸ و ۱/۲۴ به دست آمد. در منطقه شاهد که بیشترین فراوانی نسبی گونه راش (۸۰ درصد) در اشکوب بالا (درختی) به ثبت رسیده است، ارتباط متوسطی بین دو اشکوب وجود دارد (۰/۶۱= r، ۰/۰۰۱> p) و در حفاظت کوتاه مدت این ارتباط به شکل معنی دار وجود دارد (۰/۷۲= r، ۰/۰۰۱> p). در قرق میان مدت (بیش از ۴۰ سال) با افزایش فراوانی نسبی گونه راش در آشکوب بالا (اشکوب درختی)، فراوانی نسبی آن در اشکوب زیرین نیز به شکل معنی داری (۰/۸۸= R، ۰/۰۰۱> p) افزایش یافته است. نتیجه گیری: اگر چه روند تغییرات گونه ای یک فرآیند پیچیده و نیازمند زمان طولانی است درعینحال نتایج نشان داده است در تحول ساختار توده ها در مناطق دستخورده، حفاظت میان مدت میتواند تسهیل گر شکل گیری زیراشکوب باشد. توصیه می شود که برای شکل گیری زیراشکوب در منطقه، حفاظت میان مدت همراه با دخالت های پرورشی اعمال شود.کلیدواژه ها
Forest regeneration, Forest restoration, Shannon index, Stand dynamics, Understory, احیای جنگل, پویایی توده, زادآوری جنگل, زیراشکوب و شاخص شانوناطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.