ارزیابی تنوع ژنتیکی برخی توده های بومی گندم نان (.Triticum aestivum L) ایران با استفاده از تجزیه های آماری چند متغیره
- سال انتشار: 1401
- محل انتشار: فصلنامه تنش های محیطی در علوم زراعی، دوره: 15، شماره: 1
- کد COI اختصاصی: JR_ESCS-15-1_001
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 220
نویسندگان
دانشجو دکتری، گروه به نژادی گیاهی و بیوتکنولوژی، دانشکده علوم کشاورزی و صنایع غذایی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی
استاد، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده علوم و مهندسی کشاورزی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران
استاد، گروه به نژادی گیاهی و بیوتکنولوژی، دانشکده علوم کشاورزی و صنایع غذایی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی
استادیار، گروه تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه ارومیه
استادیار، گروه به نژادی گیاهی و بیوتکنولوژی، دانشکده علوم کشاورزی و صنایع غذایی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی
چکیده
یک مجموعه متشکل از ۱۹۹ توده بومی گندم نان ایران در دو استان البرز و زنجان که دارای اقلیم های نیمه خشک می باشند تحت شرایط تنش خشکی آخر فصل و آبیاری معمولی کشت شدند. شانزده صفت زراعی به منظور ارزیابی تنوع ژنتیکی توده های بومی ثبت شدند. دامنه تغییرات فنوتیپی تحت شرایط تنش خشکی آخر فصل در مقایسه با شرایط آبیاری معمولی (به غیر از صفت روز تا ظهور سنبله) کمتر بودند. میزان توارث پذیری تحت شرایط آبیاری معمولی برای تمامی صفات افزایش یافت. بالاترین ضرایب همبستگی برای صفت های روز تا ظهور سنبله و ارتفاع گیاه (۰.۶۵)، عملکرد دانه و تعداد دانه (۰.۶۰) تحت شرایط تنش خشکی و همچنین میان صفت های روز تا ظهور سنبله و ارتفاع گیاه (۰.۷۶)، وزن سنبله و تعداد دانه (۰.۶۴) تحت شرایط آبیاری معمولی مشاهده شدند. در تجزیه به مولفه های اصلی ۰.۴۰ از تغییرات صفات زراعی تحت شرایط تنش خشکی آخر فصل و ۰.۳۹ از تغییرات صفات زراعی تحت شرایط آبیاری معمولی توسط دو مولفه اول توجیه شدند. با استفاده از تجزیه علیت صفات وزن هزار دانه و تعداد بذر تحت شرایط تنش خشکی آخر فصل و صفات روز تا ظهور سنبله، روز تا رسیدگی فیزیولوژیک، طول دوره ظهور سنبله تا رسیدگی فیزیولوژیک، وزن هزار دانه و تعداد بذر تحت شرایط آبیاری معمولی بیشترین اثر مستقیم را بر روی عملکرد دانه داشتند. دندروگرام به دست آمده به منظور گروه بندی توده های بومی تطابق بسیار مطلوبی با تجزیه های به مولفه های اصلی داشت درحالی که تحت شرایط آبیاری معمولی تعداد بیشتری از توده های بومی در گروه های با عملکرد بالاتر جای گرفته بودند. نتایج این پژوهش، استفاده از تنوع ژنتیکی موجود در توده های بومی گندم نان ایران را در برنامه های به نژادی کاربردی پیشنهاد می نمایند.کلیدواژه ها
آنالیزهای چند متغیره, تنوع ژنتیکی, تنش خشکی, صفات زراعی, گندم ناناطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.