اسماعیل کلاته رحمانی - دانشجوی دکتری شهرسازی، دانشکده هنر،معماری و شهرسازی، دانشگاه آزاد واحد کرمان
کوروش افضلی - دانشیار گروه شهرسازی دانشکده هنر،معماری و شهرسازی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمان
جواد معین الدینی - دانشیار گروه جامعه شناسی دانشکده علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمان

یکی از پر کاربردترین روش­های تحقیق در میان روش­های کیفی، روش نظریه داده بنیاد بوده که دارای رویکردهای مختلف روش­شناسی است. هدف این مقاله بررسی رویکردهای مختلف نظریه داده بنیاد و بیان شباهت­ها، تفاوت­ها ،ویژگی­ها و ابعاد هر کدام از آنها، به منظور شفافیت هرچه بیشتر در استفاده از این روش در برنامه­ریزی شهری است. در این مقاله با مروری نظام­مند، به بررسی پژوهش­های چاپ شده در سال ۲۰۲۰ میلادی به زبان انگلیسی در زمینه استفاده از نظریه داده بنیاد در برنامه­ریزی شهری، اقدام شده است. از این رو­، "برنامه­ریزی شهری به اضافه نظریه داده بنیاد" به عنوان کلیدواژه­ای برای جستجو تعیین شد. در مجموع ۱۱۶ پژوهش شناسایی شد که از این میان ۱۲ پژوهش مورد بررسی قرار گرفته است. یافته­های این تحقیق نشان می­دهد که در بررسی پژوهش­های انتخاب شده، ۴ رویکرد اصلی از نظریه داده بنیاد و ویژگی­های مرتبط با هر کدام با عناوین رویکرد نظریه داده بنیاد اولیه­، گلاسرین، استراووسین و رویکرد نظریه داده بنیاد برساختی شناسایی شد، که از سمت پژوهشگران مورد استفاده قرار گرفته است. نتیجه تحقیق نشان داد که برنامه­ریزان شهری در استفاده از نظریه داده بنیاد نیازمند توجه بیشتر به رعایت نمونه ­گیری نظری، اشباع نظری، نوشتن یادداشت­های تحلیلی هستند. همچنین آگاهی از تفاوت­های رویکردهای مختلف نظریه داده بنیاد از جمله بنیان فلسفی و تاکیدات نظری به ارائه نتایج بهتر در استفاده از نظریه داده بنیاد منجر می­شود.

مرور نظام مند , تحقیقات کیفی , نظریه داده بنیاد , رویکردهای نظریه داده بنیاد , , برنامه ریزی شهری