ارزیابی خطر و ریسک بیابان زایی منطقه ی سبزوار با استفاده از مدل MICD
- سال انتشار: 1393
- محل انتشار: دوفصلنامه مدیریت بحران، دوره: 3، شماره: 1
- کد COI اختصاصی: JR_JOEM-3-1_008
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 146
نویسندگان
مدیریت مناطق بیابانی، دانشکده آبخیزداری و مدیریت مناطق بیابانی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان.
دانشکده آبخیزداری و مدیریت مناطق بیابانی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان.
دانشکده آبخیزداری و مدیریت مناطق بیابانی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان.
چکیده
بیابان زایی خطری جدی برای بسیاری از کشورهای جهان و به ویژه کشورهای در حال توسعه مانند ایران است. مناسب ترین روش برای تعیین شدت خطر بیابان زایی استفاده از مدل های تجربی است. در این تحقیق برای منطقه ی سبزوار خطر بیابان زایی با مدل ایرانی MICD ارزیابی شد و ریسک بیابان زایی تعیین گردید. برای این منظور، ابتدا نقشه ی واحدهای کاری (رخساره های ژئومورفولوژی) با استفاده از نقشه های شیب، زمین شناسی، پوشش گیاهی، کاربری، تصاویر رقومی ماهواره ای لندست ۵، در چهار واحد، ۱۰ تیپ و ۹۶ رخساره ی ژئومورفولوژی تهیه گردید. پس از ارزش دهی به شاخص های بیابان زایی مدل در واحدهای کاری، نقشه ی خطر تهیه گردید. برای تعیین ریسک بیابان زایی، ابتدا عناصر در معرض خطر شناسایی و رتبه بندی شدند. پس از تعیین درجه ی آسیب پذیری آن ها نقشه ی آسیب پذیری تهیه شد. نقشه ی ریسک با ترکیب نقشه های شدت خطر، فراوانی و درجه ی آسیب پذیری عناصر بر اساس معادله ی ریسک تهیه شد. نتایج نشان داد که در کاربری مرتعی شاخص های «تداوم وزش باد بیش از ۶ متر بر ثانیه به منزله ی سرعت آستانه» و «تراکم پوشش گیاهی موثر در خاک»؛ در اراضی بدون کاربری، «تداوم وزش باد بیش از سرعت آستانه» و «آثار انباشت خاک» و در کاربری کشاورزی، «مدیریت بقایای گیاهی» و «وضعیت بادشکن در اطراف مزارع» شاخص های موثر در بیابان زایی بودند. نقشه ی بیابان زایی در چهار رتبه ی کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد به دست آمد که بیشترین سطح منطقه را رتبه ی متوسط (۴۵/۴۶ درصد) به خود اختصاص داد. بیشترین و کمترین عناصر به ترتیب در رتبه ی زیاد و خیلی کم آسیب پذیری قرار گرفتند. نقشه ی ریسک بیابان زایی در پنج رتبه به دست آمد که بیشترین سطح منطقه را رتبه ی زیاد (۷۷/۴۶ درصد) و کمترین سطح منطقه را رتبه ی خیلی کم (۱۶/۹ درصد) به خود اختصاص داد. نقشه ی ریسک بیابان زایی و شاخص های موثر در بیابان زایی منطقه، به منزله ی ابزاری مناسب و کارآمد، نقشه ی راه برای مدیریت بحران بیابان زایی است. با توجه به این امر اولویت بندی برنامه ی مدیریت بحران و همچنین نوع برنامه ها تعیین خواهد شد.کلیدواژه ها
شدت خطر بیابا ن زایی, مدل MICD, عناصر خطر, آسیب پذیری, ریسک, منطقه ی سبزواراطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.