تحلیل نقش تنوع معیشتی در تاب آوری خانوارهای روستایی در شرایط خشکسالی مطالعه موردی: مناطق در معرض خشکسالی استان اصفهان

  • سال انتشار: 1393
  • محل انتشار: فصلنامه پژوهش های روستایی، دوره: 5، شماره: 3
  • کد COI اختصاصی: JR_JRUR-5-3_008
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 268
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

عبدالرضا رکن الدین افتخاری

استاد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه تربیت مدرس

سید محمد موسوی

دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه تربیت مدرس و عضو هیئت علمی موسسه پژوهش های برنامه ریزی اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی

مهدی پورطاهری

استاد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه تربیت مدرس

منوچهر فرج زاده اصل

استاد جغرافیای طبیعی گرایش اقلیم شناسی، دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

خشکسالی طی سالیان گذشته آسیب های زیادی به بخش کشاورزی و جامعه روستایی وارد کرده است. در دهه اخیر، رویکرد مقابله با شرایط و رخدادهای طبیعی جای خود را به کنارآمدن و زندگی کردن با آنها داده است. پژوهش حاضر به بررسی تنوع معیشتی به عنوان یکی از رویکردهای مناسب برای کنارآمدن با شرایط خشکسالی می پردازد. چارچوب تحلیلی استفاده شده در این پژوهش، چارچوب معیشت پایدار است. این چارچوب که به عنوان روشی برای بهبود درک معیشت فقرای روستایی به کار گرفته شده است، از زمینه های آسیب پذیری روستاییان آغاز می شود و به دستاوردهای معیشتی حاصل از سازوکار های مبتنی بر معیشت پایدار ختم می شود. روش تحقیق در این بررسی به صورت کمی پیمایشی است و از روش های توصیفی، تحلیلی و روابط همبستگی استفاده می کند. برای این منظور به ۱۲ روستا در مناطق مختلف استان اصفهان، که به درجه های متفاوتی در معرض خشکسالی بودند و در سطوح گوناگونی از نظر برخورداری از امکانات توسعه قرار داشتند، مراجعه شد و افزون بر نهادها و خبرگان روستایی با ۲۲۷ نفر از سرپرستان خانوار کشاورز روستایی مصاحبه شد. نتایج به دست آمده نشان می دهند که اتخاذ رویکرد تنوع معیشتی منجر به تاب آوری بیشتر خانوارها در شرایط خشکسالی شده است. در روستاهایی که در معرض خشکسالی شدیدتری قرار داشتند، این تنوع معیشتی بیشتر به چشم می خورد.

کلیدواژه ها

تاب آوری, تنوع معیشتی, خشکسالی, راهبردهای معیشتی, سرمایه های معیشتی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.