مقایسه نظریه آشنایی راسل و نظریه علم حضوری ملاصدرا

  • سال انتشار: 1400
  • محل انتشار: فصلنامه حکمت و فلسفه، دوره: 17، شماره: 65
  • کد COI اختصاصی: JR_WPH-17-65_004
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 149
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

زهرا خزاعی

استاد فلسفه، دانشگاه قم، قم، ایران

زهرا سرکارپور

دکتری فلسفه تطبیقی دانشگاه قم، قم، ایران

چکیده

نظریه علم حضوری جایگاه ویژه­ای را در نظام صدرایی به خود اختصاص داده است. علم حضوری هم یک نظریه در حوزه معرفت شناسی فلسفه صدرا است و هم نظریه­ای است برای تبیین خودآگاهی. تامل بر این نظریه مهم، بی­درنگ ما را متوجه ماهیت پیچیده و رازآمیز آن خواهد کرد. نوشتار حاضر بر آن است تا در قالب نگرشی مقایسه­ای بین این نظریه و یکی از مهم­ترین نظریه­های خودآگاهی در فلسفه تحلیلی، یعنی نظریه آشنایی، با زبانی روشن­تر یک بازخوانی دقیق و شفاف از آن ارائه کند. نظریه آشنایی راسل در نگاه نخست یکی از شبیه­ترین نظریه­ها به نظریه صدرا است. ویژگی­هایی هم­چون شرط حضور، بی­واسطگی، خطاناپذیری و از این قبیل، نمونه­هایی از همسویی­ این دو نظریه­اند. اما بحث اتحاد عالم و معلوم در نظریه صدرا نقطه جدایی این دو نظریه است و در حقیقت جایی است که ادعای قرابت میان این دو را با چالش جدی مواجه خواهد کرد. در نهایت شاید با قدری تسامح بتوان گفت نظریه راسل تصویری ابتدایی و تکمیل نشده از نظریه صدرا است. ضمن این­که باید توجه داشت که فهم این دو نظریه در بستر نظام فلسفی متفاوت این دو فیلسوف- یعنی اصالت وجود صدرا و مبناگرایی معرفتی راسل- ادعای قرابت عمیق بین این دو نظریه را مشکل­تر می سازد.

کلیدواژه ها

خودآگاهی, راسل, ملاصدرا, علم حضوری, نظریه آشنایی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.