بهینه سازی کاربری اراضی به منظور کاهش سیلاب (مطالعه موردی: حوزه آبخیز کسیلیان)
- سال انتشار: 1400
- محل انتشار: پژوهشنامه مدیریت حوزه آبخیز، دوره: 12، شماره: 24
- کد COI اختصاصی: JR_JWMR-12-24_004
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 144
نویسندگان
Noor Branch, Islamic Azad University
Department of Watershed Management, Faculty of Natural Resources and Marine Sciences, Tarbiat Modares University
Noor Branch, Islamic Azad University
چکیده
چکیده مبسوط مقدمه و هدف: عدم وجود مدیریت صحیح استفاده از اراضی در یک حوزه آبخیز، تاثیرات نامناسبی بر منابع موجود در آن دارد. بهینه سازی کاربری اراضی یکی از راه کارهای مناسب برای دستیابی به توسعه پایدار و کاهش هدررفت منابع می باشد. تحقیق حاضر در حوزه آبخیز کسیلیان واقع در شهرستان سوادکوه به منظور تعیین مناسبترین ترکیب کاربری اراضی برای کاهش وقوع سیلاب و بیشینه سازی سود صورت گرفته است. مواد و روش ها: در ابتدا کلیه مطالعات موجود شامل مطالعات فیزیوگرافی، خاکشناسی، پوشش گیاهی، هیدرولوژی، اقتصادی- اجتماعی از شرکت آب منطقه ای و اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مازندران جمع آوری و طی بازدیدهای صحرایی تکمیل شد. بدین منظور با استفاده از پرسشنامه هزینه و درآمد هر یک از کاربری های اراضی حوضه به دست آمده و همچنین میزان سیلاب در کاربری های مختلف با استفاده از نرم افزار HEC-HMS و استفاده از اطلاعات سه واقع بارش در سال های ۷۵-۱۳۷۰ مربوط به ایستگاه باران نگاری سنگده و هیدروگراف سیلاب همین وقایع در ایستگاه هیدرومتری ولیک بن واقع در خروجی حوضه انجام گردید. همچنین نقشه های شیب و عمق خاک طبق استانداردهای استفاده از اراضی به عنوان ورودی توابع هدف و محدودیت های مدل بهینه سازی کاربری اراضی تهیه شد. مدل برنامه ریزی خطی چند هدفی، با استفاده از روش سیمپلکس در نرم افزار ADBASE نوشته و حل شد. یافته ها: نتایج نشان داد به طور کلی، میزان سیلاب از ۰/۸۹ مترمکعب در ثانیه قبل از بهینه سازی کاربری اراضی، به ۰/۷۴ مترمکعب در ثانیه، بعد از بهینه سازی کاربری اراضی کاهش یافته و این بیانگر کاهش ۲۴/۴۹% میزان سیلاب است. همچنین میزان سودآوری کاربری های اراضی مختلف در حوزه آبخیز مورد مطالعه از ۲۵۰۸۵/۱۰۲ میلیون ریال در سال، قبل از بهینهسازی کاربری اراضی، به ۱۴۶۹۲/۹۰۲ میلیون ریال بعد از بهینه سازی کاربری اراضی کاهش یافته و این بیانگر کاهش ۵۶/۵۸% میزان سودآوری حوزه آبخیز پس از بهینه سازی کاربری اراضی طبق معیارهای استاندارد است. نتیجه گیری: از میان کاربری های اراضی مختلف، کاهش اراضی کشت دیم و افزایش اراضی جنگل حساس ترین کاربری های اراضی در حوزه آبخیز کسیلیان می باشند که بیشترین تاثیر را در کاهش سود و مقدار سیلاب دارند.کلیدواژه ها
Flood reduction, Kasilian watershed, Land use, Linear programming, Optimization, برنامه ریزی خطی, بهینه سازی, حوزه آبخیز کسیلیان, کاربری اراضی, کاهش سیلاباطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.