کارایی رسوب گیری بندهای کوتاه در آبراهه ها (مطالعه موردی در استان کرمانشاه)
- سال انتشار: 1399
- محل انتشار: مجله علمی سامانه های سطوح آبگیر باران، دوره: 8، شماره: 4
- کد COI اختصاصی: JR_JIRCSA-8-4_002
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 220
نویسندگان
Associate prof. soil conservation and watershed management department, agriculture and natural resource research and education center, AREEO. Kermanshah, Iran
researcher, soil and water research department, agriculture and natural resource research and education center, AREEO. Kermanshah, Iran
۳: Associate prof. soil conservation and watershed management research institute, AREEO, Iran
چکیده
بندهای کوتاه رسوب گیر سازههای اصلاحی و کلیدی برای کنترل جریان رسوب و اصلاح مسیر آبراههها در حوزههای آبخیز هستند. در استان کرمانشاه کارآمدی این سازهها در انباشت رسوب کمتر مورد مطالعه وارزیابی قرار گرفته است. پژوهش حاضر با هدف بررسی کارآیی این سازهها در نگهداشت رسوب و کنترل سیلابها در سه حوزه آبخیز استان انجام شد. برای این کار، ضمن انتخاب سه حوضه مطالعاتی در شرق (حوضه حاجیآباد)، شمال (حوضه رزین) و جنوب استان (حوضه مرگ)، بندهای هدف برای مطالعه مشخص شدند. از این بندها در مجموع ۳۰، ۱۴ و ۴ بند به ترتیب گابیونی، خشکهچین و سنگی و ملاتی انتخاب و بررسی شدند. سپس رسوبات انباشت شده در مخزن پشت بندها با کمک مساحی و برداشت نمونه از مقاطع مختلف حجمسنجی شد. بررسی نتایج در حوضه حاجی آباد در شرق استان که عامل اصلی فرسایش، مرتبط با فرسایش کناره ای بود، نشان داد که عملیات احداث گابیون و خشکه چین به صورت متراکم توانسته است فرسایش خاک و رسوبدهی را به میزان ۱۳ درصد تقلیل دهد. در حوزه آبخیز رزین در شمال استان، بند های سنگی ملاتی و گابیون موفق به دام انداختن حدود ۸۸۶ تن رسوب شده بودند. در حوزه آبخیز مرگ نتایج نشان داد بندهای بالادست آبراهه با ۹۲۴۵ کیلوگرم بر هکتار بیشترین و بندهای پاییندست با ۳۵۷۵ کیلوگرم بر هکتار کمترین عملکرد کنترل رسوب را داشتند. نتایج این پژوهش نشان داد در حوضههای با ظرفیت رسوبدهی بالا، بندهای خشکهچین یکی از مهمترین سازههای کم هزینه در حوزه آبخیز برای جلوگیری از انتقال رسوب به ویژه ذرات درشتدانه هستند. درحالی که، احداث بندهایی با زهکشی کم جهت جلوگیری از انتقال ذرات ریز نیز کارآمد است.کلیدواژه ها
Gabion dam, Check dam, sediment trapping, Erosion., بند گابیونی, بند خشکه چین, تله اندازی رسوب, فرسایش.اطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.