توزیع مکانی روند فراوانی بارش سالانه در شمال باختری ایران در دوره آماری ۱۹۷۰ تا ۲۰۱۳
- سال انتشار: 1400
- محل انتشار: فصلنامه جغرافیا و مخاطرات محیطی، دوره: 10، شماره: 3
- کد COI اختصاصی: JR_GEH-10-3_007
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 148
نویسندگان
استاد آب وهواشناسی دانشگاه زنجان، زنجان، ایران
دانشجوی دکتری آب وهواشناسی دانشگاه زنجان، زنجان، ایران
چکیده
بارش یکی از برجسته ترین عناصر و پدیده های آب وهوایی است. شناخت بارش و به ویژه شناسایی دگرگونی های آن یکی از نخستین گام ها در برنامه ریزی های محیطی مبتنی بر دانسته های آب وهوایی است. یکی از ویژگی های رفتاری بارش دگرگونی های درازمدت آن در راستای زمان (روند) است. به نظر میرسد که روند سریهای زمانی بارش بیش از آنکه از الگویی خطی پیروی کند، رفتاری غیرخطی داشته باشد. ازاین رو در این پژوهش کوشش شده است تا توزیع مکانی روند فراوانی بارش سالانه در شمال باختری ایران در دوره آماری ۱۹۷۰ تا ۲۰۱۳ میلادی، با استفاده از الگوهای خطی و چندجملهای بررسی شود. در این راستا از داده های ۲۱۹ ایستگاه همدید، آبوهواشناسی و باران سنجی استفاده شده است. یافتهها نشان داد که الگوهای خطی در آشکارسازی روند بارش سالانه در شمال باختری ایران با کاستیهای فراوانی همراه هستند؛ بهگونهای که بر پایه یک الگوی خطی فراوانی بارش تنها در ۸۲/۲۱ درصد از شمال باختری ایران روند معنیداری داشته اند. حال آنکه با افزودن الگوهای درجه ۲ و درجه ۳ روند فراوانی بارش در ۱/۸۳ درصد از منطقه معنی دار می شود. چنانچه الگوی دارای بالاترین درجه را پایه گزینش الگوی برتر در هر یاخته بدانیم؛ آنگاه روند فراوانی بارش سالانه در ۴/۶ درصد از شمال باختری ایران دارای الگوی خطی، در ۷/۱۰ درصد دارای الگوی درجه ۲ و در ۶۶ درصد از منطقه دارای الگوی درجه ۳ است. ازاین رو تنها در ۹/۱۶ درصد از منطقه هیچ روند معنی داری رخ نداده است. همچنین دریاچه ارومیه و رشته کوه های مرکزی منطقه نقش آشکاری بر تنوع توزیع مکانی روند بارش داشته اند. به گونه ای که کانون روندهای درجه ۲ و دستکم بخش زیادی از روندهای خطی پیرامون دریاچه و در باختر کوههای مرکزی است. ازسویدیگر گسترش روندهای درجه ۳ در تمامی موقعیت های جغرافیایی به غیر از پیرامون دریاچه این گمانه را ایجاد میکند که روندهای درجه ۳ بیشتر زیر اثر اطلاعات و رویدادهای بزرگ مقیاس آبوهوا شکل گرفته اند.کلیدواژه ها
بارش, روند, رگرسیون چندجمله ای, شمال باختری ایراناطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.