بررسی و مقایسه خصوصیات خاکشناسی و ریخت اقلیمی آبکندها، مطالعه موردی: حوزه های آبخیز زهره و مارون

  • سال انتشار: 1390
  • محل انتشار: مهندسی آبیاری و آب ایران، دوره: 2، شماره: 1
  • کد COI اختصاصی: JR_WATER-2-1_003
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 203
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

اردشیر شفیعی

مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی کهگیلویه و بویراحمد.

مجید خزایی

دانشگاه تربیت مدرس، آبخیزداری

علی ملایی

مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس

مجید صوفی

چکیده

خاک، یکی از مهم­ترین منابع طبیعی هر کشور است. اما فرسایش خاک به­عنوان خطری برای رفاه و سلامتی انسان به شمار می رود که آثار درون و برون منطقه­­ای گسترده­ای دارد. در این بین، فرسایش آبکندی از اشکال پیشرفته و حاد فرسایش آبی است که دلالت بر تلفات خاک سطحی دارد. از این رو، هدف از پژوهش حاضر مقایسه­ ریخت­اقلیمی و خاک شناسی آبکند های به وجود آمده در دو حوزه­ آبخیز (زهره و مارون) واقع شده در دو نوع از مهم­ترین سازندهای حساس به فرسایش (میشان و گچساران) بوده است. بر این اساس، با انجام مطالعات ستادی (تفسیر نقشه، عکس­های هوایی و تصویر ماهواره­ای)، میدانی (نقشه­برداری، پیکه­گذاری و نمونه­برداری از خاک در فاصله­های مختلف از سرآبکند) و آزمایشگاهی (آزمایش­های فیزیکی و شیمیایی لازم)، مجموعه اطلاعات و داده­ها در نرم افزار EXCELL به­عنوان پایگاه اطلاعاتی جمع­آوری گردید. نتایج تجزیه و تحلیل داده­ها در دو منطقه نشان داد که تغییرات EC،ESP  و SAR در سازند گچساران نسبت به سازند میشان بیش­تر بوده است که نشان­دهنده­ بالا بودن میزان املاح در خاک می باشد که باعث فرسایش پذیری بیش­تر خاک در سازند گچساران شده است. این موضوع، باعث تفاوت در مورفولوژی آبکندهای منطقه­­ گچساران نسبت به منطقه­ی دهدشت شده است؛ به­طوری که شکل پلان عمومی آبکند در منطقه­­­ی دهدشت هم به ­صورت پنجه ای و هم خطی و در منطقه­­ی گچساران (دژ سلیمان و دریلا) غالبا به­صورت پنجه ای بوده و خطی دیده نشده است، هم­چنین پلان عمومی راس آبکند در منطقه­­­ی گچساران و دهدشت به ترتیب غار مانند و دارای پوشش گیاهی می­باشد. نتایج پایداری خاکدانه ها نیز نشان داد که لایه بالایی خاک در هر دو منطقه غالبا در کلاس هفت (متورم) می­باشد و لایه­های زیرین در کلاس یک (پراکندگی کامل) واقع شده اند.

کلیدواژه ها

: حوزه آبخیز, خاک, خصوصیات ریخت اقلیمی, سازند, فرسایش آبکندی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.