تحلیل سینوپتیکی وقایع گردوغبار و ارتباط آن با خشکسالی در استان های قزوین و البرز

  • سال انتشار: 1397
  • محل انتشار: فصلنامه جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای، دوره: 8، شماره: 30
  • کد COI اختصاصی: JR_JGQE-8-30_004
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 434
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

ناهید علی پور

دانشجوی دکتری مدیریت و کنترل بیابان، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

طیبه مصباح زاده

استادیار، گروه احیاء مناطق خشک و کوهستانی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

حسن احمدی

استاد، گروه احیاء مناطق خشک و کوهستانی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

آرش ملکیان

دانشیار، گروه احیاء مناطق خشک و کوهستانی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

محمد جعفری

استاد، گروه احیاء مناطق خشک و کوهستانی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

 طوفان گردوغبار پدیده­ای است که عمدتا در مناطق خشک و نیمه­خشک در نتیجه سرعت زیاد باد و تلاطم آن بر روی سطح خاک بدون پوشش و مستعد فرسایش به­وجود می­آید و باعث کاهش میزان دید به کمتر از یک کیلومتر می­شود. در این تحقیق از داده­های گردوغبار و بارندگی ایستگاه­های منتخب استان­های البرز و قزوین در طی سال­های ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۴ استفاده شد. پس از استخراج کدهای گردوغبار از داده­های هواشناسی، روزهای همراه با گردوغبار تعیین و فراوانی ماهانه و سالانه، به روش آماری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. بررسی تاثیر خشکسالی بر وقوع پدیده گردوغبار با استفاده از روش SPI برای مقیاس­های سالانه و ماهانه در بازه های زمانی ۳، ۹ و ۱۸ ماهه صورت گرفت. نتایج خشکسالی نشان داد در ایستگاه کرج سال ۲۰۱۳ خشکسالی شدید و در ایستگاه قزوین سال ۲۰۰۸ خشکسالی بسیار شدید رخ داده است. نتایج بررسی سالانه گردوغبار نشان داد که با توجه به کد پدیده ۰۶ و ۰۷ دو ایستگاه کرج و قزوین بیشترین پدیده گردوغبار رخ داشته­اند. بررسی­های ماهانه نیز نشان داد ماه­های می و ژوئن بیشترین فراوانی رخداد را داشتند که در ایستگاه­های کرج و قزوین رخ داد. با بررسی ارتباط میان خشکسالی و فراوانی روزهای همراه با گردوغبار نیز مشخص شد در ایستگاه کرج همبستگی معناداری میان این دو پدیده در مقیاس سالانه و ماهانه وجود ندارد اما در ایستگاه قزوین میان روزهای همراه با گردوغبار و مقادیر SPI در بازه ۱۸ ماهه، همبستگی ضعیفی در سطح ۱۰% وجود دارد ولی سایر مقیاس­های زمانی هیچ ارتباطی معناداری نشان نداشتند.  

کلیدواژه ها

سینوپتیک, گردوغبار, خشکسالی, همبستگی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.