رسوب شناسی و زمین باستان شناسی ابزارهای سنگی (موسترین) در ایران مرکزی

  • سال انتشار: 1388
  • محل انتشار: فصلنامه علوم زمین، دوره: 19، شماره: 73
  • کد COI اختصاصی: JR_GSJ-19-73_020
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 274
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

مهدی یزدی

گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

حمید رضا پاکزاد

گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

مرجان مشکور

موزه تاریخ طبیعی، فرانسه

رحمت اله الهامی

گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

محسن جاوری

پژوهشکده باستان شناسی، سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، اصفهان، ایران

فریدون بیگلری

مرکز مطالعات پارینه سنگی، موزه ملی ایران، تهران، ایران

چکیده

این تحقیق در ارتباط با بقایای حیاتی، مجموعه های ابزار سنگی و لایه های رسوب گذاری شده دو محدوده زندگی انسان به سن پلیستوسن تا عهد حاضر، در ایران مرکزی است. این دو محدوده مبارکه (قلعه بزی) و یکه چاه (نزدیک گلپایگان)، از نقاطی هستند که بقایای شکار شده حیاتی و مصرف شده توسط انسان درآنها مورد بررسی قرار گرفته است. مجموعه ابزار های سنگی موسترین به دست آمده از دو محدوده  از دیدگاه منشا آنها مورد توجه قرار گرفته است. در قلعه بزی ابزار های سنگی ساخته شده با منشا قلوه سنگ های اوپالی است (انتخاب شده توسط انسان) که از زاینده رود انتخاب شده اند. منشا این قلوه سنگ ها آهک های نومولیت دار با سن پالئوسن تا ائوسن است که به سیلیکا (اوپال) تبدیل شده و از منطقه بابا حیدر (زاگرس) توسط زاینده رود تا گاوخونی حمل شده اند. در نهایت ابزار های سنگی یکه چاه بیشتر کوارتزیت و شیل ماسه (به احتمال به سن ژوراسیک) هستند. لایه های سیاه (لنزهای زغال دار) در غارهای قلعه بزی و یکه چاه، (در زیر سطح) نمونه برداری شده و پس از الک کردن و شستشو، از دیدگاه ذرات تشکیل دهنده و رسوب شناسی مورد مطالعه قرار گرفتند. نمونه های مطالعه شده از هر دو منطقه (قلعه بزی و یکه چاه) دارای بقایای چوب سوخته شده (زغال)، قطعات بزرگ پستانداران (بیشتر اسب) و خرده های میکروسکوپی حیاتی شامل ماهی، خزنده، دو زیست، پوست تخم پرندگان و دانه های گیاهی است. یکسان بودن عکس های SEM تهیه شده از قطعات ناخن و نوک پرندگان شکار شده و مصرف شده از مبارکه و یکه چاه این احتمال را تقویت می کند که رژیم غذایی انسان در این دو منطقه شبیه به هم بوده است. این تحقیق برای نخستین بار حضور انسان شکارگر و جمع کننده را در ایران مرکزی اثبات می نماید. مجموعه ابزار سنگی مشابه با سن مزولیتیک و با سن نئولیتک نیز از منطقه تپه آشنا در چادگان توسط این تحقیق مطالعه شده است.

کلیدواژه ها

چرت, آهک نومولیت دار, لنزهای ذغال دار, مجموعه ابزار سنگی, ایران مرکزی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.