بررسی فرایندهای ماگمایی در فعالیت آتشفشانی کواترنری شمال باختر اهر؛ بر پایه مطالعات ژئوشیمیایی و ایزوتوپی
- سال انتشار: 1392
- محل انتشار: فصلنامه علوم زمین، دوره: 23، شماره: 90
- کد COI اختصاصی: JR_GSJ-23-90_011
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 218
نویسندگان
استادیار، گروه زمین شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مشهد، مشهد، ایران
دانشیار، گروه زمین شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اسلامشهر، تهران، ایران
استادیار، گروه زمین شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مشهد، مشهد، ایران
استادیار، گروه زمین شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مشهد، مشهد، ایران
دانشیار، گروه زمین شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران
استادیار، گروه زمین شناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
چکیده
حجم قابل توجهی از سنگ های آتشفشانی کواترنر، در شمال باختر اهر( شمال باختر ایران) گسترش یافته اند. این سنگ ها مورد تجزیه عناصر اصلی، فرعی، خاکی کمیاب و ایزوتوپی Sr- Nd قرار گرفته اند. بر پایه داده های ژئوشیمیایی، این سنگ ها شامل آلکالی بازالت، تراکی بازالت، تراکی آندزیت بازالتی و تراکی آندزیت با ویژگی چیره آلکالن هستند. سنگ های یادشده، از مجموعه کانی های الیوین، کلینوپیروکسن، پلاژیوکلاز ± آمفیبول ± بیوتیت تشکیل شده اند و بیشتر بافت میکرولیتی پورفیری دارند. بر پایه بررسی های انجام شده روی عناصر اصلی و فرعی، با کاهش مقادیر MgO، مقادیر Rb، Ba، Na۲O، K۲O، Al۲O۳ و SiO۲ افزایش و مقادیر Cr، Fe۲O۳*و CaO کاهش می یابد. به طور کلی، سنگ های منطقه از عناصر LIL و LREE غنی و از عناصر HFS تهی هستند. بررسی های ایزوتوپی Sr-Nd نشان می دهد که طیف ترکیبی نسبت های ۸۷Sr/۸۶Sr نمونه های مورد مطالعه از ۷۰۴۴۶۳/۰ تا ۷۰۴۹۲۱/۰ و نسبت های ۱۴۳Nd/۱۴۴Nd نمونه ها از ۵۱۲۶۴۹/۰ تا ۵۱۲۷۷۴/۰ متغیر است. نسبت های CaO/Al۲O۳ در برابر MgO، La/Sm در برابر Rb و نیز مقادیر Zr و Ba در برابر Th نشان می دهد که تفریق ماگمایی از راه تبلور بخشی، مهم ترین فرایند در تکوین سنگ های منطقه بوده است. همچنین مدل سازی AFC و مطالعات ایزوتوپی و میکروسکوپی بیانگر آن است که آلایش پوسته ای، به همراه تبلور بخشی، نقش مهمی در تحول سنگ های تراکی آندزیتی منطقه داشته است. داده های ژئوشیمیایی و ایزوتوپی نشان می دهد که آمیختگی ماگمایی فرایند تاثیر گذاری در تکوین سنگ های منطقه نبوده است. نسبت های ایزوتوپی نئودیمیم بالا و استرانسیم پایین و نیز مقادیر بالای Ni، Cr و MgO در آلکالی بازالت های منطقه گویای آن است که این سنگ ها از یک ماگمای به نسبت اولیه به وجود آمده اند. مدل سازی REE و بررسی نسبت های عناصر فرعی و خاکی کمیاب نشان می دهد که آلکالی بازالت های منطقه مورد مطالعه می توانند از ذوب بخشی ناچیز (۱ تا ۳ درصدی) یک اسپینل لرزولیت به وجود آمده باشند.کلیدواژه ها
کواترنری, ژئوشیمی, بررسی ایزوتوپی, تبلور بخشی, آلایش پوسته ای, شمال باختر ایران, اهراطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.