آذر محمدی عراق - کارشناسی ارشد، دانشگاه علم و فرهنگ؛ سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران
بهرام نکویی صدری - مدرس مدعو، دانشکده علوم گردشگری، دانشگاه علم و فرهنگ (وابسته به جهاد دانشگاهی)، تهران، ایران
سید سعید هاشمی - استادیار، گروه جغرافیا و برنامه‎ریزی گردشگری، دانشکده علوم گردشگری، دانشگاه علم و فرهنگ (وابسته به جهاد دانشگاهی)، تهران، ایران
علی بیاتانی - کارشناسی ارشد، سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران

به کارگیری معیارهای ارزیابی تنوع زمین شناختی و معرفی میراث زمین شناختی کشورها برای حفاظت از آن میراث ارزشمند و بهره‎برداری پایدار از آنها در قرن بیست و یکم مورد توجه زمین شناسان کشورهای پیشرفته قرار گرفته است. حفاظت و بهره برداری از میراث زمین شناختی یا میراث معدنکاری در قالب معرفی محدوده ای ملی یا جهانی به نام ژئوپارک (زمین‎گردشگاه) انجام می شود. یک ژئوپارک محدوده ای تحت حفاظت است که افزون بر غنای ژئوسایت ها، شامل مکان های دارای آثار تاریخی، فرهنگی و تنوع طبیعت زنده (اکوسایت ها) باشد و با مدیریت کارآمد و آموزش مناسب افراد محلی با جذب گردشگر با محوریت آموزش تنوع- تفریحی مفاهیم زمین‎شناسی و محیط زیست به عموم مردم بتواند با تفسیر موثر همه جاذبه ها به پر کردن اوقات فراغت گردشگران بپردازد. به طوری که این اقدامات بتواند سبب بهبود وضعیت اقتصادی و اجتماعی ساکنان محلی و ملی شود. محدوده مطالعاتی پیرامون سایت میراث جهانی تخت سلیمان و شمال باختر کشور است که از نظر تنوع زمینشناختی، تنوع زیستی و تنوع تاریخی- فرهنگی بسیار غنی ولی متاسفانه از نظر اقتصادی فقیر است. بنابراین تاسیس یک ژئوپارک در این منطقه می تواند سبب اشتغال‎زایی و مهاجرت نکردن روستاییان به شهرها و پویایی اقتصادی کشور شود. در این پژوهش از دو روش مدل ارزیابی میرات زمین شناختی، که هر کدام چند معیار و زیرمعیار را در بر می گیرد استفاده شده است و بر پایه امتیازهای به دست آمده برای هر مکان میراث زمین شناختی و به کارگیری روش های درون یابی در محیط GIS محدوده ژئوپارک و بهترین مسیرزمین گردشگری محدوده استخراج شده است.

ژئوتوریسم, ژئوپارک, ژئوتریل, معیارها, زنجان, تکاب, تخت سلیمان