بکارگیری متوسط فاصله انتشار در شناسایی زنجیره های تولید و نسبت آن با ارزش افزوده داخلی در صادرات ناخالص و تخصص گرایی عمودی؛ مطالعه موردی اقتصاد ایران

  • سال انتشار: 1400
  • محل انتشار: فصلنامه تحقیقات اقتصادی، دوره: 56، شماره: 1
  • کد COI اختصاصی: JR_JTET-56-1_002
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 415
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

علی اصغر بانویی

استاد گروه برنامه ریزی و توسعه اقتصادی دانشگاه علامه طباطبائی

بهاره فهیمی

کارشناسی ارشد اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

روش های متوسط فاصله انتشار، حذف فرضی و تخصص­گرایی عمودی، مبنای سنجش محیط درونی و محیط بیرونی زنجیره­های تولید قرار می­گیرند. اولی یک روش ترکیبی است و قابلیت شناسایی محیط درونی فعالیت­های بالادستی و پایین­دستی در زنجیره­های تولید را دارد، اما نمی­تواند محیط بیرونی زنجیره­های تولید را پوشش دهد. برای برون­رفت از این مسئله روش های حذف فرضی و تخصص­گرایی عمودی در تحلیل محیط بیرونی زنجیره­های تولید پیشنهاد می­شوند. روش حذف فرضی مقدار ارزش­افزوده داخلی در صادرات ناخالص را محاسبه می­کند و روش تخصص­گرایی عمودی ادغام یک اقتصاد را با اقتصاد جهانی مورد سنجش قرار می­دهد. در این مقاله، آخرین جدول آماری سال ۱۳۹۵ و تبدیل آن به جدول داخلی مبنای محاسبه سه روش مذکور قرار می­گیرد. یافته­های کلی نشان می­دهند که ۱- از منظر محیط درونی، فعالیت­های کشاورزی و معادن (شامل نفت خام و گاز طبیعی) در گروه فعالیت­های بالادستی قرار می­گیرند؛ ۲- از منظر محیط بیرونی در سطح کلان، سهم ارزش­افزوده داخلی ناشی از صادرات ناخالص برابر با ۰.۹۳ واحد است، درحالی که سهم تخصص­گرایی عمودی (ادغام با اقتصاد جهانی) ۰.۰۷ واحد است؛ ۳- در سطح فعالیت­ها، فعالیت معادن با سهم ۰.۴۳ واحد ارزش­افزوده داخلی در صادرات ناخالص، در رتبه اول قرار دارد، حال آنکه تخصص گرایی عمودی آن ۰.۰۱ واحد را نشان می­دهد. عکس این روند در مورد فعالیت صنعت مشاهده می شود. یافته­های فوق این واقعیت را آشکار می­کند که اقتصاد ایران با سهم ارزش افزوده داخلی در صادرات ناخالص بسیار بالا در کنار ادغام ناچیز آن با اقتصاد جهانی هنوز در مدار آغازین زنجیره­های تولید قرار دارد.طبقه­ بندی JEL: C۶۷, O۲۱, F۰, F۱۰, F۱۵

کلیدواژه ها

متوسط فاصله انتشار, حذف فرضی, تخصص گرایی عمودی, ارزش افزوده داخلی, صادرات ناخالص

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.