تحلیل عناصر فلسفی و معرفت شناختی تحول و پویایی در فقه و حقوق اسلامی

  • سال انتشار: 1400
  • محل انتشار: اولین همایش ملی علوم انسانی وحکمت اسلامی
  • کد COI اختصاصی: NCHIW01_163
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 272
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

سیدرضا افتخاری

استادیار دانشگاه آزاد اسلامی – واحد گناباد

چکیده

موضوع محوری این مقاله طرح این نظر است که فراتر از پارادایم ظاهری تعارض و تهافت میان فقه وفلسفه در حوزه علوم اسلامی، تعامل و تهاتری تاریخی و پایدار وجود دارد که از سرچشمه ها و بسترهای اصیل هر یک از دو حوزه الهام گرفته است. پیوند فقه و فلسفه در محل تلاقی دو رویکرد عملگرایانه فقها و روش عقلی-نظری فلاسفه اسلامی تقریبا منقطع شده و این دو از یکدیگر فاصله گرفته اند. بر این اساس موضوع اصلی بحث بررسی دو رویکردی است که از تحلیل گفتمان حکمت اسلامی به دست آورده ایم. نخست رویکرد معرفت شناختی که نوعا معطوف است به انسانی کردن فلسفه اسلامی، و دیگر رویکرد پدیدارشناختی که حکمت عملی و عقل گرایی را به جهان تفکر ارائه کرد. سخن ما این است که این دو رویکرد همواره موجد الهام و پویندگی ذاتی در تدوین فقه و حقوق بوده اند. در تحلیل نحوه تاثیر پذیری فقه اسلامی و حقوق جامعه اسلامی از این رویکردها به بیان عناصر زمینه ای در فقه اعم از تاریخی و محتوایی خواهیم پرداخت. در این تحلیل حکمت عملی با تکیه بر اصول اخلاق و مدنیت قواعد کلی عدالت اجتماعی (قضایی، اقتصادی، سیاسی) را پیشنهاد می کند. به عنوان نتیجه بحث این مقاله علاوه بر تبیین اصول نظری مربوط به عملکرد حکمت در فقه به توصیف گفتمان انتقادی حکمت و فقه و رسالت متفکرین اسلامی در توسعه مفهومی و معرفتی حوزه فقه و فلسفه حقوق خواهد پرداخت.

کلیدواژه ها

فلسفه اسلامی، حقوق اسلامی، معرفت شناسی، نظریه فقهی، عقل گرایی

مقالات مرتبط جدید

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.