نقش متفاوت آب در معماری سنتی ایرانی اسلامی

  • سال انتشار: 1400
  • محل انتشار: هفتمین کنگره سالانه بین المللی عمران، معماری و توسعه شهری
  • کد COI اختصاصی: ICSAU07_0894
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 742
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

مجتبی برهانی

دانشجوی کارشناسی ارشد معماری در دانشگاه شهاب دانش

محمد رحمانی قصبه

عضو هیئت علمی دانشگاه شهاب دانش در قم

چکیده

آب در نزد گذشتگان به عنوان عنصری مقدس و پاک شمرده می شده، تا جایی که برای آن خدایی ساختند. پس از اسلام و در عرفان و هنر اسلامی نیز آب جلوه پاکی ها، زیبایی ها بوده و همین امر بر احترام به آن افزوده و سبب می شود نقشی کاربردی تر را ایفا کند. افزون بر آن آب در مکان یابی، پیدایش و تداوم تمدن های بزرگ و مختلف تاثیری مستقیم داشته است. پیدایش تمدن های مختلف همراه با شکل گیری معماری بود که در آن از آب به صورت های مختلفی استفاده می شد. با گذشت زمان و استفاده از ابعاد مختلف آب، بر لزوم بهره گیری هر چه بیشتر از این عنصر ارزشمند در معماری ایرانی اسلامی به واسطه خلق زیبایی و کارایی متنوعی که داشت افزوده شد. شناخت بیشتر نقش آفرینی آب در معماری سنتی ایرانی اسلامی منجر به روشن شدن جنبه های دیگر ارزشی آب می شود که آگاهی بیشتر از این عنصر و عرصه های حضور آن را به دنبال دارد. این پژوهش به روش توصیفی و تحلیلی صورت گرفته و سعی در درک مفهومی آب و چگونگی تجلی آن به عنوان ابزار طراح در بناهای مختلف و به شیوه های متفاوت دارد. همچنین اثر گذاری این عنصر بر فرد در فضا و بنا نیز مورد بررسی قرار می گیرد. تفحص نقش آب در دوره ی قبل از اسلام و پس از اسلام و آگاهی از ارزش های اعتقادی آن ، بیانگر آن بود که انسان با بهره گیری از آن سعی در ایجاد فضای معنوی، هویت بخشی و شکل گیری حس عرفانی و خاطره انگیزی در بناهای مختلف می شود. بهره گیری از جلوه های متفاوت آب (سکون، روان، راکد، انعکاس و فورانی) در معماری ایرانی اسلامی سبب می شد تا هر کدام به صورت خاصی در بناهای مختلفی همچون کاروانسرا،آب انبار، یخچال، باغ، مسجد، ساباط، استخر، پل، گرمابه و حوضخانه جلوه کند.

کلیدواژه ها

آب، نقش آب، معماری سنتی، معماری ایرانی اسلامی

مقالات مرتبط جدید

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.