تحول تاریخی حقوق بین الملل توسل به زور تا شکل گیری نظام ملل متحد؛ بیم ها و امیدها

  • سال انتشار: 1399
  • محل انتشار: فصلنامه مطالعات دفاع مقدس، دوره: 6، شماره: 1
  • کد COI اختصاصی: JR_HDSJ-6-1_002
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 389
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

مصطفی فضائلی

دانشیار گروه حقوق بین الملل دانشکده حقوق دانشگاه قم

موسی کرمی

دانشجوی دکتری حقوق بین الملل دانشکده حقوق دانشگاه قم

چکیده

 این نوشتار می­کوشد تا از رهگذر رویکردی تاریخی به تحلیل چگونگی تنظیم حقوقی توسل به زور تا شکل گیری نظام ملل متحد دست یازد و به کاستی­ها و چالشهای آن بپردازد. بررسی سیر تاریخی حاکم بر توسل به زور از سده­های میانی و نظریه جنگ عادلانه تا زمان پدیدایی سازمان ملل متحد، روندی تکاملی از نامحدودبودن اختیار دولتها در توسل به زور علیه یکدیگر تا محدودیت و ممنوعیت آن را نشان می­دهد. اصلی­ترین چالش حقوق بین­الملل ناظر بر توسل به زور در این دوره، اراده­گرایی افراطی دولتها و غلبه زور و سیاست بر صلح و حقوق بین­الملل و صلح در ساحت روابط بین الملل است؛ با این حال در این بازه­ زمانی، جامعه بین المللی شاهد گذار از اصل توسل به زور برای حل و فصل اختلافات به اصل ممنوعیت به­کارگیری زور بسان قاعده­ای بنیادین در روابط میان دولتها بوده است. به باور نگارندگان، این روند تکاملی را باید از نشانه های نهادینه­شدن تدریجی حقوق بین­الملل توسل به زور در روابط میان دولتها قلمداد کرد و بر همین پایه، می­توان از کارآمدی نسبی این شاخه حقوقی در کاهش به­کارگیری زور در این بستر سخن راند. از آنجا که جنگ تحمیلی رژیم بعث عراق علیه ایران به موجب قواعد حقوقی یادشده، توسل نامشروع به زور علیه تمامیت ارضی کشورمان و تجاوز سرزمینی به شمار می­رود به نظر می­رسد مطالعه تاریخی قواعد حاکم بر توسل به زور می­تواند در فهم درست­تر و کاملتر موازین حقوقی حاکم بر زوایای گوناگون این رویداد واجد اهمیت و پیامدهای آن در تاریخ معاصر ایران­زمین، و هشت سال دفاع مقدس از ناموس و خاک و سرزمینمان، سودمند باشد و به کار آید.

کلیدواژه ها

به کارگیری زور, جنگ تحمیلی, حقوق بین الملل, جنگ عادلانه, جامعه ملل

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.