سنگ شناسی و ژئوشیمی گدازه های ریولیتی الیگوسن، جنوب رودخانه قزل اوزن: ولکانیسم اسیدی پس از برخوردی

  • سال انتشار: 1400
  • محل انتشار: فصلنامه علوم زمین، دوره: 31، شماره: 3
  • کد COI اختصاصی: JR_GSJ-31-3_006
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 669
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

طاهره پارسا

دانشجوی کارشناسی ارشد، پژوهشکده علوم زمین، سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران

منیره خیرخواه

دانشیار، پژوهشکده علوم زمین، سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران

میرعلی اصغر مختاری

دانشیار، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

چکیده

سنگ های آتشفشانی سنوزوئیک جنوب رودخانه قزل اوزن، در پهنه ­ ماگمایی البرز باختری-آذربایجان و بخش شمالی فلات ایرانی- ترکی واقع شده اند. گدازه های اسیدی الیگوسن در شمال زنجان، ترکیب ریولیتی تا داسیتی دارند و بافت های هیالوپورفیریتیک تا هیالومیکرولیتیک پورفیریتیک را نشان می دهند. این گدازه ها در امتداد گسیختگی های اصلی منطقه بیرون ریخته اند. فلدسپار (سانیدین)، بیوتیت و آمفیبول (هورنبلند) درشت بلورهای عمده این سنگ ها هستند که در خمیره ای از شیشه و کانی های ریزبلور فلسیک (فلدسپارها و کوارتز) و مافیک (بیوتیت و آمفیبول) قرار گرفته اند. با مطالعات ژئوشیمیایی، این سنگ ها دارای ماهیت کالک آلکالن پتاسیم­ بالا تا شوشونیتی، در زمره سنگ های اسیدی متاآلومین و I-Type  قرار می گیرند. در نمودارهای عناصر کمیاب خاکی بهنجار­شده نسبت به کندریت، این نمونه ها الگوهای غنی از LREE با نسبت بالای LREE/HREE را نشان می دهند. غنی ­شدگی از عناصر کمیاب خاکی سبک و تهی شدگی از عناصر کمیاب خاکی سنگین از ویژگی های سنگ های کالک­آلکالن حاشیه فعال قاره ای است. همچنین، این سنگ ها غنی شدگی از عناصر LILEs و آنومالی منفی از عناصر HFSEs (Nb, Ta و Ti) دارند که ویژگی سنگ های ماگمایی مربوط به محیط های فرورانشی Post-COLG  می باشد. شواهد ژئوشیمیایی دلالت بر این دارند که ماگمای مادر اسیدی منطقه از ذو ب بخشی پوسته پایینی در طی کاهش فشار و درطی کشش های موضعی حاصل شده­است.

کلیدواژه ها

ژئوشیمی , پترولوژی , ریولیت , الیگوسن , قزل اوزن

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.