ماگماتیسم بازالتی پرمین البرز مرکزی: شاهدی بر حاشیه قاره ای غیرفعال جنوب پالئوتتیس

  • سال انتشار: 1396
  • محل انتشار: فصلنامه پترولوژی، دوره: 8، شماره: 29
  • کد COI اختصاصی: JR_IJPU-8-29_004
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 135
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

مرتضی دلاوری

گروه ژئوشیمی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه خوارزمی تهران، ایران

فرزانه رستمی

گروه ژئوشیمی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه خوارزمی تهران، ایران

اصغر دولتی

گروه ژئوشیمی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه خوارزمی تهران، ایران

چکیده

منطقه بررسی شده در البرز مرکزی (شمال خاوری بلده) واقع شده است. ماگماتیسم پرمین در این منطقه به‎صورت واحدی بازالتی میان سازند روته- نسن رخنمون دارد. از دیدگاه سنگ‎نگاری، سنگ‎های بازالتی از گروه پلاژیوکلاز- فیریک ها هستند و از دیدگاه زمین‎شیمیایی، سرشت آلکالن سدیک نشان می دهند. در الگوی عنصرهای خاکی نادر بهنجارشده به ترکیب کندریت، نسبت های (La/Sm)N از ۹۵/۱ تا ۶۲/۴، (Sm/Yb)N از ۲۳/۴ تا ۴۵/۵، (La/Yb)N از ۳۰/۸ تا ۵۲/۲۰ و غنی شدگی بالایی از عنصرهای خاکی نادر سبک در برابر سنگین نشان دهنده شباهت این سنگ ها به بازالت های جزایر اقیانوسی (OIB) است. افزون براین، الگوهای چندعنصری نمونه‎ها، بهنجارشده به ترکیب گوشته اولیه، نیز همانند OIB است. مدل سازی برپایه تمرکز عنصرهای کمیاب و همچنین، برخی عنصرهای اصلی، نشان دهنده ذوب درجه کم (کمتر از ۱۰%) گوشته ای گارنت دار در ژرفای نزدیک به ۱۱۰ کیلومتری است. افزون براین، تغییرات نسبت های برخی عنصرهای کمیاب، مانند Nb/Rb، K/La، La/Nb، Ba/Nb، Th/Nb و K/Nb نشان دهنده خاستگاه گوشته ای نوع HIMU است. زمین‎شیمی نمونه‎ها با جایگاه زمین ساختی ماگمای درون ورقه ای بدون تاثیر فرایندهای پهنه‎های فرورانشی سازگار است. ازاین رو، البرز در زمان پرمین (و پیش از آن) حاشیه ای غیرفعال در راستای مرز جنوبی پالئوتتیس بوده و ماگماتیسم آن پیامد زمین ساخت کششی و یا فعالیت پلوم گوشته ای بوده است.

کلیدواژه ها

بازالت آلکالن, درون ورقه ای, پرمین, البرز مرکزی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.