علی امیری - گروه زمین شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد زرند
عباس اکبرزاده - گروه زمین شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد زرند

کانسار منگنز رباط کریم در فاصله 60 کیلومتری جنوب غرب تهران در محدوده کمربند ولکانوپلوتونیک ارومیه – دختر واقع شده است. در محدوده معدن سنگهای آتش فشانی ائوسن بالایی گسترش داشته و ماده معدنی نیز در داخل همین سنگها مشاهده می شود. تنوع این سنگها قابل ملاحظه بوده و انواعی نظیر آندزیت پیروکسن دار، آندزیت بازالتی، توفهای تراکیتی و ریولیتی وایگنمبریت را شامل می شود. به منظور روشن شدن ارتباط لیتولوژی و توزیع عناصر، در محدوده معدنی و حتی المقدور به دور از آلودگی های معدنی سه ستون لیتوژئوشیمی تهیه شده است و در نمونه های مربوط به این ستونها علاوه بر اندازه گیری اکسید عناصر رایج، عناصر دیگری شامل Zn, Sr, Ni, Cu, Ti, Fe, Mn, Co, As, V نیز به شیوه XRF اندازه گیری شده است. توزیع عناصر در مقابل واحدهای مربوط به شیوه عنکبوتی پیاده شده و از این نمودارها نتایج زیر به دست آمده است. در مجموع با افزایش اسیدیته سنگ عناصر Mn و Fe کاهش نشان می دهند و مقدار Mn در یک واحد لیتولوژی خاص تحت عنوان واحد برشی کانه دار به حداکثر مقدار خود رسیده است. در هر سه ستون نسبت Mn/Fe بر روی واحد کانه دار به حداکثر مقدار خود رسیده و به عبارت دیگر در این واحد مقدار آهن به حداقل رسیده است. ماتریس همبستگی بین منگنز و سایر عناصر نیز موید این است که عناصر Sr, As, Cu بیشترین همبستگی و عناصر Ti, Fe کمترین همبستگی را با منگنز نشان می دهد. کمبود آهن در واحد برشی کانه دار حکایت از جدایش آهن و منگنز تحت تاثیر pH,Eh مناسب در محیط رسوبی در نزدیک سطح داشته و با توجه به همبستگی منگنز با عناصر یاد شده می توان نتیجه گرفت که حانه زایی منگنز در افق برشی کانه دار به صورت اگزالاتیو (exhalative) صورت پذیرفته است.