شناخت الگوهای همدید موثر بر دوره های ترسالی و خشکسالی در ایران مرکزی
- سال انتشار: 1394
- محل انتشار: فصلنامه جغرافیای طبیعی، دوره: 8، شماره: 29
- کد COI اختصاصی: JR_JOPG-8-29_002
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 337
نویسندگان
دانشجوی دکترا جغرافیا طبیعی آب و هواشناسی، دانشگاه یزد، ایران
استاد گروه جغرافیا طبیعی آب و هواشناسی، دانشگاه یزد، ایران
دانشجوی دکترا جغرافیا طبیعی آب و هواشناسی، دانشگاه یزد، ایران
دانشجوی دکترا جغرافیا طبیعی آب و هواشناسی، دانشگاه اصفهان، ایران
چکیده
هدف اصلی این پژوهش شناخت الگوهای گردش جوی، مسبب ایجاد دورههای خشکسالی و مرطوب است. به این منظور دورههای خشکسالی و ترسالی طی دوره آماری ۹۹ ساله در سطح ۶ ایستگاه همدید ایران مرکزی مشخص شد. سپس با استفاده از تحلیل مولفه مبنا به روش ماتریس همبستگی و دوران آن به روش واریمکس بر روی دادههای ارتفاع ژئوپتانسیل تراز ۰۹۹ هکتوپاسکال و فشار سطح دریا به شناسایی عناصر اصلی تشکیل دهنده جریانهای جوی پرداخته شد. در ادامه با کاربرد تحلیل خوشهای به روش پیوند وارد بر روی نمرههاو مولفهها الگوهای گردشی موجود خشکسالی و ترسالی شناسایی گردید. بررسی مولفه اصلی دوره خشکسالی نشان داد بیش از ۱۴ درصد واریانس دادههای ارتفاع ژئوپتانسیل تراز ۰۹۹هکتوپاسکال با گسترش کمارتفاع جنب قطبی به عرضهای پایین همراه است که باعث جنوبی شدن مناطق پرارتفاع از قبیل پرارتفاع سیبری شده و زبانه پرارتفاع یا پرفشار بر روی منطقه پژوهش تشکیل میشود که با ریزش هوای سرد، صافی هوا و بدون ابرناکی همراه بوده و باعث ایجاد پایداری، کمی بارش و بروز رخداد خشکسالی میشود. نتایج تحلیل مولفهی اصلی دورهی ترسالی نشان داد مولفهی نخست با بیشترین درصد ظهور نقش اصلی در میان الگوهای گردشی دارد که گام منفی آن بیانگر پرفشار قطبی و سیبری است که دارای دو الگوی چشم گاوی جداگانه میباشند و باقیمانده مولفهها با توجه به گامهای منفی و مثبت کانونها نشان دهنده ناپایداریهای جوی است که از سمت دریای مدیترانه و دریای سیاه و دریای سرخ به درون منطقه رخنه میکنند و باعث رخداد ترسالی میشوند.کلیدواژه ها
خشکسالی, ترسالی, تحلیل مولفه مبنا, تحلیل خوشهای, ایران مرکزیاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.