ملاحظاتی در مفهوم عدالتخانه (۱۳۲۴ه.ق / ۱۹۰۶م)

  • سال انتشار: 1391
  • محل انتشار: فصلنامه پژوهش های تاریخی، دوره: 4، شماره: 1
  • کد COI اختصاصی: JR_JHRU-4-1_007
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 351
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

علیرضا ملائی توانی

استادیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

چکیده

با آن که در جریان مهاجرت صغری مهم ترین خواسته معترضان عدالتخانه بود اما نه در آن زمان و نه پس از آن مورخان، خاطره نگاران و محققان چندان که باید تاملی در مبانی و ماهیت آن نکرده اند. از این رو، این مقوله همچنان به عنوان یکی از ابهامات تاریخ مشروطه باقی مانده و باعث برداشت ها و قضاوت­های مختلفی شده است. چیستی عدالتخانه و ارزیابی دیدگاه­های موجود درباره آن، مساله اصلی این مقاله است تا به سهم خود تصویری از این مفهوم و نهاد­های مرتبط با آن ارائه دهد. از نگاه این مقاله، عدالتخانه نه مفهوم وزرات عدلیه بود و نه مجلس شورای ملی بلکه هدف از آن اصلاح و بهبود ساختار و وضعیت نظام قضائی ایران بود و شامل یک شورای نظارت بر فعالیت­های قضائی مرکب از نمایندگان طبقات مختلف مردم (دیوانخانه) بود و ساز و کار انتخاب نمایندگان آن، همچون نخستین دوره مجلس شورای ملی مبنای صنفی داشت. برای تثبیت جایگاه حقوقی آن به یک نظامنامه و آیین نامه داخلی نیاز بود و می­توانست قوانین مبتنی بر احکام شریعت و حتی عرف را وضع و تدوین کند. این شورا­ها در همه ایالات ایران تشکیل می­شد و می­توانست یک شورای مرکزی در وزارت عدلیه داشته باشد.

کلیدواژه ها

عدالتخانه, مجلس, عدلیه, دیوانخانه, مهاجرت صغری

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.