تشبیه قریب (مبتذل) و شیوه های رفع ابتذال تشبیه (در کتب بیان مشهور فارسی)

  • سال انتشار: 1395
  • محل انتشار: پژوهشنامه نقد ادبی و بلاغت، دوره: 5، شماره: 2
  • کد COI اختصاصی: JR_JLCR-5-2_007
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 182
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

میترا گلچین

استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران

عباس کریمی

دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران

چکیده

هدف مقاله حاضر آن است که پس از اثبات فقدان ارزش هنری تشبیهات قریب و لزوم رفع قرابت از آن ها، با استناد به کتاب های بیان فارسی از آغاز تا امروز، موجبات ابتذال و قرابت تشبیهات را بررسی کند و تشبیهاتی از قبیل مشروط و تفضیل و مضمر و معکوس و بلیغ را که در کتاب های یادشده برای رفع ابتذال از این گونه تشبیهات اندیشیده شده، تجزیه و تحلیل کند. در این مسیر، مولف نخست سابقه طرح موضوع را در کتب بیان فارسی نشان داده و سپس با روشن ساختن مفهوم تشبیه غریب و تشبیه قریب، اسباب قرابت تشبیه و وجوه غرابت تشبیه را با عناوین «غرابت اصلی و غرابت عارضی» بررسیده و آرای کتب بیانی را درباره این موضوع نقد کرده و در ادامه به تشریح جزئیات شگردهایی پرداخته که تشبیهات را از ابتذال و قرابت رهایی می بخشند و به پندارخیزی و بلاغت آن ها کمک می کنند و در تشریح هر کدام از روش های یادشده، کوشیده است تا دیدگاه های کتب مرتبط را نقد کند و صحت و سقم آن ها را بررسی کند و در پایان بحث، شگرد ناگفته دیگری را تحت عنوان «تشبیه مقید» برای رفع ابتذال تشبیه پیشنهاد داده است.

کلیدواژه ها

تشبیه قریب, تشبیه بعید, وجوه قرابت تشبیه, وجوه غرابت تشبیه

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.