بررسی مفهوم سازی های «چشم» در غزلیات حافظ از دیدگاه شناختی
- سال انتشار: 1397
- محل انتشار: پژوهشنامه نقد ادبی و بلاغت، دوره: 7، شماره: 2
- کد COI اختصاصی: JR_JLCR-7-2_007
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 211
نویسندگان
استادیار گروه زبان شناسی همگانی، دانشگاه پیام نور، تهران
دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیام نور، تهران
چکیده
علوم شناختی به برررسی ماهیت فعالیت های ذهنی می پردازند. از دیدگاه شناختی، «استعاره» درک یک حوزه مفهومی بر اساس حوزه مفهومی دیگر است. در زبان شناسی شناختی، استفاده از اعضا و فیزیک بدن به عنوان منبعی برای مفهوم پردازی فرهنگی مفاهیم روزمره بسیار مورد توجه است. در این پژوهش، به بررسی مفهوم سازی های عضو «چشم» در غزلیات حافظ در چارچوب زبان شناسی شناختی پرداخته شده است. این تحقیق در پی دستیابی به دو پاسخ است: ۱ در مفهوم سازی «چشم» در غزلیات حافظ، از کدام مفاهیم مبدا کمک گرفته شده است؟ ۲ کدام یک از ابزارهای شناختی چهارگانه گسترش، پیچیده سازی، ترکیب و پرسش که باعث تمایز زبان شعر از زبان روزمره می شوند، کاربرد بیشتری در آفرینش استعارات مبتنی بر «چشم» داشته اند. بر اساس یافته های این پژوهش، در بیشتر استعارات، «چشم» به صورت مفهومی انتزاعی در حوزه مقصد با مفاهیم عینی تری مفهوم سازی شده است؛ به عبارتی، چشم از مفاهیمی همچون انسان، ظرف و شیء به عنوان حوزه مبدا بهره گرفته است. همچنین، بیشترین مفهوم سازی چشم در حوزه مبداء ظرف به چشم می خورد. در باب کاربرد انواع سازوکارهای شناختی چهارگانه نیز می توان گفت که سازوکار «ترکیب» بیشترین کاربرد را در مفهوم سازی چشم در اشعار حافظ به خود اختصاص داده است.کلیدواژه ها
استعاره مفهومی, چشم, غزلیات حافظ, ابزار شناختیاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.