بررسی و تحلیل ماهیت کاربردی معماری صخره ای تپه رصدخانه مراغه

  • سال انتشار: 1397
  • محل انتشار: دوفصلنامه پژوهش های ایرانشناسی، دوره: 8، شماره: 1
  • کد COI اختصاصی: JR_JISUT-8-1_005
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 359
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

سعید ستارنژاد

دانشجوی دکتری باستان شناسی دانشگاه محقق اردبیلی

حبیب شهبازی شیران

استادیار گروه باستان شناسی دانشگاه محقق اردبیلی

اسماعیل معروفی اقدم

دانشجوی دکتری باستان شناسی دانشگاه محقق اردبیلی

چکیده

یکی از شاخصه­ های اصلی آثار صخره­ای شهرستان مراغه مجموعه معماری صخره­­ای دامنه­ غربی تپه رصدخانه است که با وجود ثبت در فهرست آثار ملی تا به امروز پژوهش جامع و کاملی درباره ماهیت کاربری آن صورت نگرفته است. این ساختار صخره­ای در انتهای خیابان پاسداران (دارایی سابق) و در زیر بافت تاریخی تپه رصدخانه واقع شده است. این مجموعه ارزشمند شامل تعدادی فضای دست کند بوده که با پوشش­ جناغی و طاقی­شکل در بستر سنگ­های آهکی ایجاد شده است. موضوع گاهنگاری و تبیین کاربری این اثر مهم ­ترین پرسش مطرح­شده درباره ساختار صخره­ای تپه رصدخانه، همانند سایر آثار صخره­ای ایران است. این مقاله، ضمن توصیف ساختار و شکل معماری مجموعه صخره­ای تپه رصدخانه، به دنبال تعیین کاربری و گاهنگاری نسبی آن است. با استناد به داده­ های باستان­ شناختی به ­­دست­ آمده و مقایسه نسبی با سایر معماری­­ های صخره­ای و پیشینه­ این معماری در شهرستان مراغه، این مجموعه در دوره اسلامی ایجاد شده است. این مجموعه کاربری آیینی برای مسیحیان و بودایی­ ها داشته و در دوره اصلاحات مذهبی غازان­خان تغییرات و الحاقاتی در آن افزوده شده و با این وجود تا دوره قاجاریه به عنوان صومعه مسیحیان آشوری مورد استفاده بوده است.

کلیدواژه ها

باستان شناسی ایران, تاریخ ایران, معماری صخره ای, مراغه, رصدخانه مراغه

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.