تحلیل رابطه شاخص های جمعیتی با توسعه یافتگی استان های ایران
- سال انتشار: 1394
- محل انتشار: مجله جغرافیا و مطالعات محیطی، دوره: 4، شماره: 16
- کد COI اختصاصی: JR_GESI-4-16_001
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 273
نویسندگان
دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه ارومیه
استادیار جغرافیا و برنامه ریزی روستایی دانشگاه ارومیه
دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه اصفهان
چکیده
برنامه ریزی جمعیت به عامل اساسی در توسعه یافتگی و عدم توسعه یافتگی مطرح شده است. پدیده شهرنشینی به عنوان یکی از مهمترین پیامدهای رشد جمعیت در قرن ۲۱ منجر شده است بحران های شهری و آسیب های جدی در روند توسعه یافتگی مناطق و شهرها به وجود آید و استان های کشور به لحاظ میزان توسعه یافتگی نابرابری شدیدی باهم داشته باشند. با توجه به ماهیت موضوع و مولفه های مورد بررسی، رویکرد حاکم برای این پژوهش توصیفی – تحلیلی است. شاخص های مورد بررسی حدود ۷ شاخص جمعیتی و۳۰ شاخص اقتصادی، فرهنگی، صنعتی و مسکن است که اطلاعات مورد نیاز از مرکز آمار ایران، سرشماری های عمومی نفوس و مسکن و سالنامه های آماری استان ها بر اساس آمار سال ۱۳۹۰ جمع آوری شده است. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از مدل Topsis و همچنین از آزمون های آماری ضریب همبستگی، رگرسیون، تحلیل واریانس و مدل تحلیل مسیر جهت سنجش ارتباط بین شاخص های جمعیتی و شاخص های توسعه و همچنین میزان تاثیرگذاری و تاثیرپذیری استفاده شده است. برابر بررسی های صورت گرفته، استان تهران و البرز با میزان های توسعه به ترتیب ۹۸۶۱/۰ و ۹۸۲۴/۰ به عنوان توسعه یافته ترین استان ها و استان سیستان و بلوچیستان با میزان توسعه ۰۰۶۹/۰ به عنوان محروم ترین استان شناخته شدند. همچنین ضریب همبستگی چندگانه با ۹۰۱/۰ رابطه بین شاخص های جمعیتی و میزان توسعه یافتگی استان های کشور را تایید می نماید. مقدار تبیین نشان می دهد که ۵/۷۶ درصد از تغییرات و توسعه یافتگی استان های کشور ناشی از شاخص های جمعیتی (تراکم جمعیت، میزان شهرنشینی، نرخ فعالیت، بارتکفل، میزان باسوادی، میزان مهاجرین وارد شده و نسبت جنسی است. همچنین مدل تحلیل مسیر نشان می دهد شاخص میزان باسوادی با ضریب ۶۸۷/۰ بیشترین تاثیر و میزان بارتکفل با ضریب ۳۵۵/۰- کمترین تاثیر به عبارتی دیگر تاثیر منفی بر روند توسعه یافتگی استان های کشور داشته است. در نهایت جهت رسیدن به توسعه یافتگی استان های محروم پیشنهاداتی ارایه شده است.کلیدواژه ها
شاخص های جمعیتی, شاخص های توسعه, توسعه یافتگی, استان های ایراناطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.