بررسی روند تغییرات سطح پوشش برف در حوضه سفیدرود با استفاده از سنجش از دور
- سال انتشار: 1400
- محل انتشار: جغرافیا و پایداری محیط، دوره: 11، شماره: 2
- کد COI اختصاصی: JR_GERAZ-11-2_001
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 242
نویسندگان
گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
گروه آب وهواشناسی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران
گروه ژئومورفولوژی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران
چکیده
برفخوانها یکی از مهمترین منابع تامین آب در ایران بهشمار میروند. نوشتار پیش رو بر آن است که تغییرات گستره پوشش برف را در حوضه سفیدرود و زیرحوضههای آن واکاوی کند. برای دستیابی به این هدف از تصاویر سنجنده مادیس محصول MOD۱۰cm در یک بازه زمانی نوزده ساله (۲۰۰۰-۲۰۱۹) بهره گرفته شد. پس از تجزیه و تحلیل تصاویر در محیط نرمافزار انوی، سطح برف در هر تصویر محاسبه و بر پایه آن، مقادیر ماهانه برای تمام دوره آماری استخراج و به محیط نرمافزار آرک جی.آی.اس. منتقل شد. برای بررسی روند تغییرات سالانه و فصلی از آزمون من-کندال اصلاحشده و برای برآورد نرخ تغییرات از تخمینگر شیب سن استفاده شد. بر پایه یافته ها میتوان دریافت که زمان شروع و پایان برف در حوضه سفیدرود و زیرحوضههای آن دست خوش تغییرات بسیار جزئی بوده است. گستره برفپوش حوضه از ماه اکتبر آغاز و پس از افزایش بهطرف دوره سرد سال، در ماه آوریل به کمترین حد خود میرسد. ماه بیشینه پوشش برف در تمام زیرحوضهها ژانویه است. طی بازه زمانی مورد واکاوی، گستره برف در سال آبی ۲۰۰۷-۲۰۰۶ بیشینه و در سال ۲۰۱۰-۲۰۰۹ کمینه بوده است. یافته های حاصل از برازش آزمون ناپارامتریک من-کندال اصلاحشده روی سریهای زمانی سالانه گستره برفی حوضه بیانگر روند کاهشی و البته غیر معنیدار در بخش اعظم سطح حوضه است، ولی گاه روندهای افزایشی ملایم نیز دیده میشود. بهلحاظ پراکنش مکانی، در مناطق مرکزی و شرقی حوضه روند کاهشی معنیدار گستره برفی دیده میشود و نرخ کاهش سالانه آن در برخی مناطق یادشده ۷۷/۱۷% بهازای هر دهه است. روندهای فصلی نیز کاهشی است. بیشترین نرخ کاهش مربوط به فصل زمستان است که در برخی مناطق به حدود ۳۳% بهازای هر دهه نیز میرسد. برفخوانها یکی از مهمترین منابع تامین آب در ایران بهشمار میروند. نوشتار پیش رو بر آن است که تغییرات گستره پوشش برف را در حوضه سفیدرود و زیرحوضههای آن واکاوی کند. برای دستیابی به این هدف از تصاویر سنجنده مادیس محصول MOD۱۰cm در یک بازه زمانی نوزده ساله (۲۰۰۰-۲۰۱۹) بهره گرفته شد. پس از تجزیه و تحلیل تصاویر در محیط نرمافزار انوی، سطح برف در هر تصویر محاسبه و بر پایه آن، مقادیر ماهانه برای تمام دوره آماری استخراج و به محیط نرمافزار آرک جی.آی.اس. منتقل شد. برای بررسی روند تغییرات سالانه و فصلی از آزمون من-کندال اصلاحشده و برای برآورد نرخ تغییرات از تخمینگر شیب سن استفاده شد. بر پایه یافته ها میتوان دریافت که زمان شروع و پایان برف در حوضه سفیدرود و زیرحوضههای آن دست خوش تغییرات بسیار جزئی بوده است. گستره برفپوش حوضه از ماه اکتبر آغاز و پس از افزایش بهطرف دوره سرد سال، در ماه آوریل به کمترین حد خود میرسد. ماه بیشینه پوشش برف در تمام زیرحوضهها ژانویه است. طی بازه زمانی مورد واکاوی، گستره برف در سال آبی ۲۰۰۷-۲۰۰۶ بیشینه و در سال ۲۰۱۰-۲۰۰۹ کمینه بوده است. یافته های حاصل از برازش آزمون ناپارامتریک من-کندال اصلاحشده روی سریهای زمانی سالانه گستره برفی حوضه بیانگر روند کاهشی و البته غیر معنیدار در بخش اعظم سطح حوضه است، ولی گاه روندهای افزایشی ملایم نیز دیده میشود. بهلحاظ پراکنش مکانی، در مناطق مرکزی و شرقی حوضه روند کاهشی معنیدار گستره برفی دیده میشود و نرخ کاهش سالانه آن در برخی مناطق یادشده ۷۷/۱۷% بهازای هر دهه است. روندهای فصلی نیز کاهشی است. بیشترین نرخ کاهش مربوط به فصل زمستان است که در برخی مناطق به حدود ۳۳% بهازای هر دهه نیز میرسد.کلیدواژه ها
گستره برفی, سنجنده مادیس, آزمون من-کندال اصلاح شده, حوضه سفیدروداطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.