مطالعه وضعیت تولیدات علمی در حوزه موضوعی «علم باز»

  • سال انتشار: 1399
  • محل انتشار: پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی، دوره: 10، شماره: 2
  • کد COI اختصاصی: JR_LIRJ-10-2_008
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 401
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

شیما مرادی

استادیار/مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور

فیروزه دوخانی

دانش آموخته دکترای علم اطلاعات و دانش شناسی، پژوهشگر حوزه علم سنجی در زمینه آلتمتریکس

چکیده

مقدمه: علم باز یکی از مفاهیم کلیدی جامعه علمی است و هر نوع تغییر در ارتباط با آینده دانش علمی و انتشار آن را شامل می­شود. ­به منظور ارائه نقشه جامع علمی حوزه موضوعی علم باز در دنیا، پژوهش حاضر درصدد است روند تکامل موضوعی و تاریخی این حوزه علمی، شبکه هم­تالیفی و هم­رخدادی ­واژگانی آن را بررسی نماید. روش­ شناسی: پژوهش از نوع کاربردی علم­ سنجی است که با رویکردی کمی، با روش کتابخانه­ ای و بهره­ گیری از شاخص­های علم­ سنجی، به بررسی وضعیت تولیدات علمی علم باز از ابتدا تا پایان سال ۲۰۱۹ پرداخته است. برای مصورسازی از نرم افزار وی.او. اس.ویور و گفی استفاده شده است.  یافته­ ها: تنوع حوزه ­های موضوعی در علم باز بسیار بود و اغلب مدارک علمی علم باز در حوزه علوم کامپیوتر و علوم اجتماعی نمایه شد­ه­ اند. بررسی تاریخی موضوعی علم بازنشان داد دسترسی باز و داده­های باز که جزء سه موضوع مورد توجه پژوهشگران این حوزه تا سال ۲۰۱۹ است، بر اساس شبکه هم­واژگانی علم باز دارای رخداد­های بالاتری نسبت به سایر مفاهیم بودند. آمریکا و انگلستان تاثیرگذارترین کشورها در حوزه علم باز بودند، در حالی که هیچ مدرکی از کشور ایران در اسکوپوس در حوزه علم باز نمایه نشده است. به علاوه، تحلیل شبکه هم­نویسندگی پژوهشگران نشان داد نویسندگانی که دارای شبکه هم­نویسندگی قوی­تری هستند بر اساس تحلیل پایگاه اسکوپوس جزء نویسندگان پر تولید حوزه هم بودند. نتیجه­: این حوزه میان­­ رشته­ ای و تولیدات آن در طول سال های مورد بررسی روندی صعودی داشته است.

کلیدواژه ها

علم همگانی, علم آزاد, دسترسی آزاد, دسترسی باز, تولیدات علمی, مصورسازی, علم سنجی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.