مدل سازی روابط فضایی بارش- ارتفاع در شمال شرق کشور با استفاده از مدل GWR

  • سال انتشار: 1399
  • محل انتشار: فصلنامه علوم و تکنولوژی محیط زیست، دوره: 22، شماره: 6
  • کد COI اختصاصی: JR_ESTJ-22-6_001
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 279
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

مختار کرمی

استادیار دانشکده جغرافیا و علوم محیطی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران

الهام کدخدا

کارشناس ارشد آب و هواشناسی، دانشکده جغرافیا و علوم محیطی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران

چکیده

زمینه و هدف: بارش از متغیرترین فراسنج های اقلیمی است. این تغییرات هم در بعد مکان و هم در بعد زمان در قالب اقلیم منطقه رخ می دهد. این مطالعه باهدف مدل سازی روابط فضایی بارش فصلی شمال شرق کشور با دوره آماری مشترک ماهانه ۳۰ ساله (۲۰۱۰-۱۹۸۰) انجام شد. روش: به منظور دست یابی به تغییرات فضایی بارش از روش های نوین آمار فضایی مانند خودهمبستگی فضایی، موران جهانی، شاخص پراکندگی آمار فضایی و مدل رگرسیون وزن دار جغرافیایی (GWR) از قابلیت های محیط  بهره گرفته شد. نتایج: نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که تغییرات بارش در شمال شرق ایران دارای الگوی خوشه­ای بالا یا همان مثبت می­باشد. بطوریکه مقدار شاخص موران جهانی برای هر ۴ فصل موردمطالعه و مجموع سالانه بالای ۹۳/۰ می باشد که بالاترین شاخص موران جهانی با مقدار ۰۰۳۲۱۹/۱ مربوط به فصل تابستان بوده است. بحث و نتیجه گیری: نتایج حاصل از مدل GWR نشان داد که بارش در بخش های شمال منطقه موردمطالعه دارای خودهمبستگی فضایی مثبت و در بخش های جنوبی که غالبا مناطق کویری شمال شرق ایران تشکیل می دهند دارای خودهمبستگی فضایی منفی بوده است. همچنین نتایج آماره های پراکندگی، حاصل پیوستگی الگوی خوشه ای بارش در شمال شرق کشور بود. بر اساس شاخص فراوانی خوشه­ها یا ICF فصل زمستان بزرگ ترین خوشه های بارشی با مقدار عددی ۴۶/۲۶۴ در شمال شرق کشور ایجاد می شود.

کلیدواژه ها

مدل سازی فضایی بارش- ارتفاع, خودهمبستگی فضایی, موران محلی, مدل GWR, ایران

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.