بررسی اثر روشهای مختلف خشک کردن و اسانس گیری بر کمیت و کیفیت اسانس مرزه سهندی (Satureja sahendica Bornm.)
- سال انتشار: 1393
- محل انتشار: مجله تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران، دوره: 30، شماره: 2
- کد COI اختصاصی: JR_IJMAPR-30-2_005
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 285
نویسندگان
دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور، واحد شرق تهران
استاد، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
استادیار، دانشگاه پیام نور، واحد شرق تهران
چکیده
اسانس های گیاهی در طیف وسیعی از محصولات دارویی، غذایی، آرایشی و بهداشتی مورد استفاده قرار می گیرند. مرزه سهندی (Satureja sahendica Bornm.) از خانواده Lamiaceae و انحصاری ایران است. در طب سنتی به اثر ضددرد و ضدعفونت گیاه مرزه اشاره شده است. مرزه در موارد ناراحتی های سینه، سرفه، لاغری، دردهای رماتیسمی و عصبی بکار می رود. تحقیقات نشان داده که ترکیب های اصلی اسانس مرزه سهندی پارا-سیمن، تیمول، گاما-ترپینن و کارواکرول بوده و این ترکیب ها در صنایع دارویی، غذایی، بهداشتی وآرایشی کاربرد دارند. از آنجا که روش خشک کردن و همچنین روش اسانس گیری می تواند بر میزان اسانس تولیدی و کیفیت آن موثر باشد، در این تحقیق به منظور بررسی اثر روشهای خشک کردن، اندام های هوایی گیاه در زمان گلدهی کامل از مزرعه تحقیقاتی (مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان قزوین) جمع آوری گردیده و پس از خشک شدن در درجه حرارت های مختلف (آون C°۳۰، آون C°۴۰، آون C°۵۰) و سایه، هر یک از تیمارها، در سه تکرار به روش تقطیر با آب اسانس گیری شدند. اسانس های حاصل با استفاده از دستگاه های گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگرافی متصل به طیف سنج جرمی (GC/MS) تجزیه و شناسایی گردیدند. داده های حاصل به وسیله نرم افزار SAS و با استفاده از آزمون دانکن مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفتند. نتایج نشان داد که بازده اسانس بر حسب وزن خشک، مقدار تیمول و مجموع ترکیب های فنلی اسانس، در روشهای خشک کردن با آون C°۳۰، آون C°۴۰ و سایه از نظر آماری اختلاف نداشته ولی خشک کردن در دمای C°۵۰ بازده اسانس پایین تری تولید نمود. ولی مقدار تیمول و همچنین مجموع دو ترکیب فنلی تیمول و کارواکرول در تیمار C°۵۰ بالاتر از سه روش دیگر بود. برای بررسی اثر روش اسانس گیری، اندام های هوایی گیاه در زمان گلدهی کامل جمع آوری گردیده و پس از خشک شدن در سایه به سه روش تقطیر با آب، تقطیر با آب و بخار آب و تقطیر با بخار مستقیم اسانس گیری شدند. نتایج آنالیز آماری نشان داد که بازده اسانس برحسب وزن خشک در روش اسانس گیری تقطیر با آب (۴۵/۱%)، بالاتر از دو روش دیگر بود (در سطح احتمال ۱%)، در حالی که بالاترین مقدار تیمول و کارواکرول در روش تقطیر با بخار آب بدست آمد (در سطح احتمال ۵%).کلیدواژه ها
مرزه سهندی (Satureja sahendica Bornm.), اسانس, روشهای خشک کردن, روشهای تقطیر, بازده اسانس, تیمولاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.