تحلیل استعاره مفهومی باد صبا در شعر حافظ

  • سال انتشار: 1400
  • محل انتشار: فصلنامه مطالعات زبان و ادبیات غنایی، دوره: 11، شماره: 39
  • کد COI اختصاصی: JR_DORRE-11-39_002
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 169
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

خدابخش اسداللهی

استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

جهاندوست سبزعلیپور

دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران

چکیده

لیکاف و جانسون با نظریه استعاره مفهومی نشان دادند که استعاره ها از ذهن بر زبان جاری می شوند و تا زمانی که در ذهن تغییر شناختی ایجاد نشود، استعاره شکل نمی گیرد. ادبیات فارسی- با پیکره عظیمی که در اختیار دارد- در دل خود گنجینه استعاره های مفهومی بسیاری جای داده است. رویکرد این تحقیق شناختی است و با روش توصیفی-تحلیلی یکی از استعاره های مهم ادبیات فارسی؛ یعنی کلان استعاره «باد صبا انسان است» بررسی شده است. پرسش این پژوهش آن است که از نظر شناختی، باد صبا چگونه در زبان فارسی مفهوم سازی شده است؟ داده های این تحقیق از دیوان حافظ به دست آمده است. تحلیل داده های تحقیق نشان می دهد که صبا در ادبیات فارسی از نظر شناختی یک انسان عاشق، طبیب، پرده دار، سنگ صبور، رازدار و در عین حال، یک انسان سخن چین، بیمار، دروغ گو، رقیب و بی وفا ترسیم شده است. از مقایسه شخصیت و خویشکاری دوگانه صبا در شعر فارسی، می توان احتمال داد که صبا بازمانده ای از ایزد «وایو» در ایران باستان باشد.

کلیدواژه ها

زبان شناسی شناختی, استعاره مفهومی, باد صبا, حافظ شیرازی, وایو

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.