سمیرا خسروی
مسعود اسدی فوزی
علی اسمعیلی زاده کشکوئیه

       به منظور ارزیابی پیشرفت ژنتیکی صفات رشد شامل وزن بدن در سنین تولد، سه ماهگی، شش ماهگی، نه ماهگی و دوازده ماهگی در ایستگاه پرورش و اصلاح نژاد گوسفند کرمانی از ۱۰۴۵۹ رکورد وزن بدن اندازه­گیری شده بر روی ۳۱۳۲ حیوان از ۷۸ پدر و۱۱۶۳ مادر استفاده شد. این رکوردها طی ۱۷ سال از سال ۱۳۷۲تا ۱۳۸۹ جمع­آوری شده و با استفاده از  یک مدل چند متغیره حیوانی مورد آنالیز قرار گرفت. سن، جنس، نوع تولد، سال و فصل تولد بعنوان اثرات ثابت در مدل گنجانده شدند. همچنین علاوه بر اثرات ژنتیکی افزایشی مستقیم، اثرات ژنتیکی مادری و اثرات محیط دائمی مادری نیز به عنوان اثرات تصادفی در نظر گرفته شدند.آنالیز ژنتیکی صفات رشد با استفاده مدل حیوانی چند متغیره و توسط نرم­افزار ASReml  انجام گرفت. وراثت پذیری وزن بدن در زمان تولد، سه ماهگی، شش ماهگی، نه ماهگی و دوازده ماهگی به ترتیب ۱۴/۰، ۳۳/۰، ۳۴/۰، ۱۲/۰ و ۱۶/۰ برآورد گردید. همچنین همبستگی ژنتیکی بین این صفات در دامنه ۷۸/۰ (بین وزن تولد و وزن دوازده ماهگی ) و ۹۸/۰ (بین وزن نه ماهگی و دوازده ماهگی) برآورد شد. روند ژنتیکی صفات مورد نظر با برازش متوسط ارزش­های اصلاحی بر سال تولد تعیین گردید. بر این اساس میزان پیشرفت ژنتیکی وزن تولد، وزن سه ماهگی، شش ماهگی، نه ماهگی و دوازده ماهگی به ترتیب ۲/۰، ۸۳/۰، ۸۱/۰، ۴۲/۰ و ۴۲/۰ به­دست آمد. این نتایج نشان می­دهد که روند ژنتیکی براورد شده برای این صفات منظم نبوده و از نظر مقدار نیز قابل توجه نمی­باشد. این امر می­تواند به دلیل عدم وجود یک برنامه اصلاح نژادی مناسب و کارآمد باشد. به عبارت دیگر انجام انتخاب بر اساس ملاک­های ظاهری کارایی لازم را برای بهبود ژنتیکی صفات رشد ندارد و لازم است ارزیابی ژنتیکی گوسفندان موجود در ایستگاه پرورش و اصلاح نژاد گوسفند کرمانی با استفاده از ارزش­های اصلاحی حاصل از رکوردهای انفرادی و اطلاعات شجره­ای موجود صورت پذیرد. این نتایج نشان می­دهد که با انجام انتخاب می­توان این صفات را از نظر ژنتیکی بهبود بخشید. همچنین انجام انتخاب برای هر کدام از صفات ذکر شده موجب بهبود ژنتیکی سایر صفات نیز می شود.

Growth traits, Heritability, Genetic correlation, Kermani sheep, Genetic trend, صفات رشد, وراثت پذیری, همبستگی ژنتیکی, گوسفند کرمانی, روند ژنتیکی