صفت های مرکب زبان فارسی از دیدگاه نظریه آمیختگی مفهومی

  • سال انتشار: 1400
  • محل انتشار: فصلنامه زبان پژوهی، دوره: 13، شماره: 40
  • کد COI اختصاصی: JR_JLRZ-13-40_007
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 303
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

بهار پورشاهیان

دکترای تخصصی زبان شناسی همگانی، مربی گروه زبان شناسی همگانی، دانشگاه جهرم، جهرم، ایران

آرزو نجفیان

دکترای تخصصی زبان شناسی همگانی، دانشیار گروه زبان شناسی همگانی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

بلقیس روشن

دکترای تخصصی زبان شناسی همگانی، استاد گروه زبان شناسی همگانی، دانشگاه پیام نور، تهران،

مهدی سبزواری

دکترای تخصصی زبان شناسی همگانی، دانشیار گروه زبان شناسی همگانی، دانشگاه پیام نور ، تهران، ایران

چکیده

پژوهش حاضر، به بررسی و مطالعه صفت­ های ­مرکب زبان فارسی، از دیدگاه نظریه آمیختگی مفهومی می ­پردازد. روش پژوهش، توصیفی-تحلیلی بوده و شیوه گردآوری داده ­ها، پیکره­ بنیاد است. داده­ های پژوهش، حاصل گردآوری صفت­ های مرکب (۴۰۰ صفت) از پایگاه دادگان زبان فارسی است. هدف پژوهش، تعیین فرایندهای شناختی دخیل در شکل­ گیری صفت­ های مرکب­ زبان فارسی (استعاره، مجاز و استعاره-مجاز)؛ مشخص نمودن میزان خلاقیت فرایند ترکیب با توجه به دسته ­بندی­ بنسز (Benczes, ۲۰۰۶)؛ و تعامل میان درون­مرکز و برون­مرکز بودن، همسو با یافته های بنسز (Benczes, ۲۰۰۶) است. نتایج پژوهش نشان می­دهد که در ساخت صفت­ های مرکب زبان فارسی، استعاره از بیشترین میزان فراوانی برخوردار بوده و پس از آن استعاره-مجاز و در جایگاه سوم مجاز قرار دارد. به باور بنسز (همان) هرچه در ترکیب ­ها ارتباط استعاری قوی­تر باشد، میزان خلاقیت به کاررفته، بیشتر خواهد ­بود و به سطح انتزاعی معنا افزوده می­ شود. یافته­ های پژوهش نشان می­ دهد که گویشوران زبان فارسی تمایل بیشتری به کاربرد معانی استعاری برای تولید و درک صفت­ های مرکب دارند. افزون­ بر ­این، از نظر میزان خلاقیت نیز فرایند آمیختگی استعاره-مجاز از بالاترین فراوانی برخوردار بود. با توجه به اینکه بالاترین میزان فراوانی در کاربرد فرایندهای آمیختگی مفهومی، به استعاره تعلق دارد، نتیجه­ می­ گیریم که گویشوران زبان فارسی در درک معنای استعاری واژه­ ها هیچ مشکلی ندارند و تمایل بیشتری به استفاده از معانی استعاری برای فهم و درک مفاهیم دارند. خلق معنا از طریق ترکیب­­ های استعاری، درک مفاهیم انتزاعی را آسان­تر می­کند. این بهره گیری گسترده از استعاره و مجاز، نمایانگر خلاقیت و پویایی زبان است. میزان خلاقیت فرایند آمیختگی استعاره-مجاز نیز بیش از دیگر موارد بود.

کلیدواژه ها

صفت ­های مرکب زبان فارسی, آمیختگی مفهومی, استعاره, مجاز, خلاقیت

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.