تحلیل گفتمان انتقادی رمان «چشمهایش» از بزرگ علوی بر اساس نظریه نورمن فرکلاف
- سال انتشار: 1400
- محل انتشار: فصلنامه زبان پژوهی، دوره: 13، شماره: 40
- کد COI اختصاصی: JR_JLRZ-13-40_005
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 324
نویسندگان
دکترای تخصصی زبان و ادبیات فارسی، استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، هیات علمی دانشگاه دامغان
دکترای تخصصی زبان شناسی، استادیار گروه زبان شناسی، هیات علمی دانشگاه دامغان
چکیده
این مقاله با هدف سنجش کارایی نظریه فرکلاف در تحلیل رمان سیاسی، اثر «چشم هایش» نوشته بزرگ علوی را با رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی مورد واکاوی قرار داده است. پرسش اصلی جستار حاضر از این قرار است که نوع رویارویی این اثر با گفتمان اقتدارگرا در سطوح توصیف، تفسیر و تبیین به چه شکل است؟ در پیوند با این پرسش، هدف اصلی پژوهش بازنمایی ایدئولوژی موثر بر ذهن و زبان نویسنده، و همچنین تبیین پیوند میان متن رمان و جامعه، به عنوان سطح خرد و کلان است. در این راستا، نگارندگان با رویکرد توصیفی- تحلیلی، پس از مطالعه سطح توصیف متن که متشکل از ساختهای ایدئولوژیک است، به تحلیل محتوای آن و تبیین ارتباط میان این محتوا و شرایط سیاسی- اجتماعی پیرامون آن پرداختهاند. یافتههای پژوهش نشان دهنده آن است که روش فرکلاف با توجه به ارتباط داستان و شکلگیری آن در یک بافت اجتماعی، رهیافتی موثر در تحلیل رمان سیاسی است. دستاورد اصلی مقاله نشان میدهد که انتخاب های بزرگ علوی در زمینه واژگان و نحو، بیانگر گرایش او به ایدئولوژی مارکسیسم است که در زمان تولید متن، در تضاد با گفتمان حکومت راستگرای پهلوی قرار داشته است. با توجه به اینکه گفتمان مسلط در رمان «چشم هایش»، گفتمان سوسیالیسم است؛ ایدئولوژی نهفته در این اثر جدای از فرهنگ و جامعه عصر نویسنده نیست.کلیدواژه ها
فرکلاف, بزرگ علوی, تحلیل گفتمان انتقادی, چشم هایش, ایدئولوژیاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.