بررسی کمی و کیفی اسانس اندام های مختلف گیاه دارویی مورتلخ (Salvia mirzayanii Rech. F. & Esfand.)
- سال انتشار: 1398
- محل انتشار: مجله تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران، دوره: 35، شماره: 6
- کد COI اختصاصی: JR_IJMAPR-35-6_003
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 492
نویسندگان
دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه علوم و مهندسی باغبانی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه هرمزگان، بندرعباس، ایران
استادیار، گروه علوم و مهندسی باغبانی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه هرمزگان، بندرعباس، ایران
دانشیار، گروه علوم و مهندسی باغبانی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):۹۸.۱۰۰۰/۱۷۳۵-۰۹۰۵.۱۳۹۸.۳۵.۹۱۴.۹۸.۶.۱۵۷۶.۴۱ گیاه مورتلخ (Salvia mirzayanii Rech. F. & Esfand.) یکی از گونه های دارویی تیره نعناع (Lamiaceae) است که تنها در ایران به صورت خودرو رشد می کند. در این پژوهش، اندام های مختلف (برگ، گل، ساقه و گیاه کامل) گیاه مورتلخ در فروردین سال ۱۳۹۷ از منطقه خنج استان فارس جمع آوری شده و از نظر مقدار اسانس و تنوع ترکیب های شیمیایی موجود در آنها مورد مطالعه قرار گرفتند. اسانس نمونه ها به روش تقطیر با آب استخراج و ترکیب های شیمیایی آنها با دستگاه گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگرافی متصل به طیف سنج جرمی (GC-MS) شناسایی گردید. عملکرد اسانس اندام های مختلف برگ، گل، ساقه و گیاه کامل به ترتیب ۳.۲، ۲.۶، ۰.۴ و ۲.۳ درصد (وزنی به وزنی) بدست آمد. بیشترین اجزای شیمیایی شناسایی شده در گیاه کامل و گل (۲۶ ترکیب) و کمترین آنها در ساقه (۲۳ ترکیب) ملاحظه گردید. نتایج آنالیز ترکیب های اسانس نشان داد که آلفا- ترپینیل استات، لینالول، ۸،۱-سینئول، بتا-اودسمول، دلتا-کادینن و آلفا-ترپینئول اجزای اصلی اسانس برگ بودند. ترکیب های عمده اسانس گل شامل دلتا-کادینن، آلفا-ترپینیل استات، لینالول، بتا-اودسمول و گاما-کادینن بودند. در اسانس ساقه ترکیب های آلفا-ترپینیل استات، لینالول، لینالول استات، ۸،۱-سینئول و آلفا-ترپینئول به فراوانی دیده شد. در اسانس گیاه کامل دلتا-کادینن، آلفا-ترپینیل استات، لینالول، ۸،۱-سینئول، گاما-کادینن و آلفا-ترپینئول بیشترین ترکیب های اسانس را به خود اختصاص دادند. وجود تنوع شیمیایی در اسانس گیاه کامل و اندام های مختلف این گیاه می تواند برای صنایع دارویی، غذایی و آرایشی بهداشتی و نیز به نژادگران گیاهان دارویی در انتخاب اندام مناسب برای مصرف و اهداف اصلاحی مورد توجه قرار گیرد.کلیدواژه ها
مورتلخ (Salvia mirzayanii Rech. F. & Esfand.), اسانس, تنوع شیمیایی, اندام گیاه, آلفا-ترپینیل استات, لینالولاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.