مقایسه روش های مختلف تبخیر و تعرق پتانسیل و بررسی تغییرات زمانی- مکانی آن در حوزه آبخیز مهارلو، استان فارس با استفاده از GIS GIS
- سال انتشار: 1398
- محل انتشار: پژوهشنامه مدیریت حوزه آبخیز، دوره: 10، شماره: 19
- کد COI اختصاصی: JR_JWMR-10-19_003
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 328
نویسندگان
College of Agriculture, Shiraz University, Shiraz
Department of Natural Resources and Environmental Engineering, College of Agriculture, Shiraz University, Shiraz
چکیده
برآورد تبخیر و تعرق پتانسیل نقش مهمی در برنامه ریزی، طراحی و مدیریت منابع آب، به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک دارد. هدف از تحقیق حاضر، بررسی زمانی روش های مختلف محاسبه تبخیر و تعرق پتانسیل شامل تورنت وایت، بلانی- کریدل و هارگریوز – سامانی و بررسی تغییرات مکانی آن در حوزه آبخیز مهارلو در استان فارس می باشد. بدین منظور از آمار سالانه درجه حرارت در یک دوره آماری ۱۲ ساله (۲۰۱۳-۲۰۰۲) و ۱۲ ایستگاه هواشناسی در حوزه آبخیز مهارلو استفاده گردید. به منظور پهنه بندی تبخیر و تعرق و بررسی تغییرات مکان آن از روش میان یابی عکس مجذور فاصله (IDW) در نرم افزار ArcGIS استفاده گردید. در تحقیق حاضر به منظور انتخاب مناسب ترین روش برآورد تبخیر و تعرق پتانسیل بلانی- کریدل، هارگریوز- سامانی، تورنت وایت از شاخص های آماری میانگین مطلق خطا (MAE) (۶۴/۸، ۰۶/۱۲، و ۹۳/۹)، میانگین انحراف خطا (MBE) (۴۲/۰-، ۵۶/۰-، ۳۶/۱-) و ریشه دوم میانگین مربعات باقیمانده (RMSE) (۴۹/۲، ۴۸/۳ و ۸۶/۲) استفاده شد. نتایج نشان داد که تغییرات زمانی و مکانی تبخیر و تعرق پتانسیل درروش بلانی- کریدل بیان گر بیش ترین میزان تبخیر و تعرق در ایستگاه دوبنه در سال ۲۰۰۹ با مقدار ۵/۱۲۷میلی متر در سال و کم ترین مقدار آن مربوط به ایستگاه کافتر در سال ۲۰۰۶ با مقدار ۱/۸۵ میلی متر در سال می باشد. هم چنین بر اساس نتایج هارگریوز- سامانی، بیش ترین و کم ترین مقدار تبخیر و تعرق به ترتیب مربوط به ایستگاه های جهان آباد بختگان در سال ۲۰۰۹ با مقدار ۱/۱۵۲ میلی متر در سال و ایستگاه کمهر در سال ۲۰۰۳ با مقدار ۵/۹۶ میلی متر در سال می باشد، درحالی که درروش تورنت وایت بیش ترین میزان تبخیر و تعرق مربوط به ایستگاه دوبنه در سال ۲۰۰۹ با مقدار ۶/۱۰۳ میلی متر در سال و کم ترین مقدار آن مربوط به ایستگاه کمهر در سال ۲۰۱۱ با مقدار ۷/۵۲ میلی متر در سال برآورد گردید. هم چنین نتایج ارزیابی روش های مختلف برآورد تبخیر و تعرق نشان داد که با توجه به معیار MAE و RMSE روش بلانی- کریدل کم ترین میزان خطا (۶۴/۸ و ۴۹/۲) و با توجه به معیارهای MAE و RMSE بیش ترین مقدار خطا مربوط به روش هارگریوز- سامانی با مقدار اندازه گیری شده MAE ۰۶/۱۲ و RMSE ۴۸/۳ بوده است، که درمجموع روش بلانی- کریدل بهترین روش تبخیر و تعرق پتانسیل بهدلیل پایین بودن میزان خطا نسبت به روش های هارگریوز- سامانی و تورنت وایت می باشد.کلیدواژه ها
Thornthwaite, Blaney- Criddle, Hargreaves- Samani, Mean Absolute Error (MAE), Mean Bias Error (MBE), Root Mean Square Error (RMSE), بلانی-کریدل, تورنت وایت, هارگریوز-سامانی, شاخص میانگین مطلق خطا (MAE), شاخص میانگین انحراف خطا (MBE), شاخص ریشه دوم میانگین مربعات باقیمانده (RMSE)اطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.