تبیین رابطه پیکره بندی فضایی و تعاملات اجتماعی، با استفاده از برهم کنش نحو فضا و روان شناسی بوم-شناختی

  • سال انتشار: 1399
  • محل انتشار: مجله صفه، دوره: 30، شماره: 1
  • کد COI اختصاصی: JR_SOFEH-30-1_004
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 439
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

حامد همدانی گلشن

دانش آموخته دکتری تخصصی معماری، دانشکده معماری، پردیس هنرهای زیبا دانشگاه تهران

قاسم مطلبی

دانشیار دانشکده معماری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران

مصطفی بهزادفر

استاد دانشکده مهندسی معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران

چکیده

در این پژوهش ویژگی­های فرهنگی­ای شناسایی می­شود که در هر جامعه­ای باید پیش­شرط مطالعات نحو فضا قرار گیرد. هدف از آن سنجش و ارزیابی نتایج نظریه نحو فضا با استفاده از یک مدل تجربی است. برای این منظور، سه کوی مسکونی، که هر سه در دوره پهلوی دوم شکل گرفته­اند، به صورت هدفمند از میان کوی­های متعدد برگزیده شده است. مدل نظری نحو فضا را بر روی آن­ها اعمال می­گردد و سپس، با استفاده از مدل تجربی که در مطالعات میدانی پژوهشگر شکل گرفته است، به سنجش و ارزیابی مدل نظری نحو فضا پرداخته می­شود. فرضیه اصلی پژوهش این است که واقعیت بیرونی رخدادها با مدل نظری نحو فضا تطابق ندارد و برای تطابق آن با نتایج تجربی می­توان از نظریه قرارگاه­های رفتاری راجر بارکر بهره گرفت. برای شکل­دهی به مدل نظری نحو فضا، توسط نرم­افزار دپت مپ، با استفاده از نقشه­های خطی، مدل ارتباط میان فضاها و اتصالات فضاها به یکدیگر به صورت یک طیف رنگی ترسیم می­شود. از سوی دیگر، به منظور شکل­دهی به مدل تجربی از روش مشاهده مستقیم استفاده می­شود. در این خصوص، نمونه­های موردی پژوهش کوی­های نارمک، یوسف­آباد، و شهرک غرب هستند، نگارنده اول در دوره­های چهارماهه در میان مردم آن مناطق اقامت داشته و نتیجه مشاهدات مستقیم و تجربیات خود را ثبت کرده که در این پژوهش از آن­ها استفاده شده است. بر اساس نظریات راجر بارکر، از میان مشاهدات روزمره، قرارگاه­های رفتاری به تمایز مشخص می­شوند. درنهایت از تطابق مدل نظری نحو فضا و مدل روان­شناسی بوم­شناختی، خلا­های نظریه نحو فضا نمایان می­شود. نتیجه اینکه، فرهنگ جامعه ساکن در نوع استفاده از نحو فضا نمی­تواند نادیده گرفته شود. ویژگی­های فرهنگی الگوهای رفتاری حرکت را تغییر می­دهد و تغییر الگوهای رفتاری­ حرکتی به معنی تغییر مبانی اولیه­ای است که نحو فضا بر آن بنا شده است. بنا بر این واقعیت­های بیرونی تعاملات اجتماعی قابل­مشاهده در کوی­های مسکونی برآیندی از نظریه نحو فضا و نظریه قرارگاه­های رفتاری هستند و هر یک بدون دیگری ناقص است و تنها گویای بخشی از واقعیت بیرونی است.

کلیدواژه ها

جانمایی, طرح بندی, محیط های مسکونی, نحو فضا, قرارگاه های رفتاری, چیدمان فضا, سینومورفی, همساختی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.