بازخوانی بنای موسوم به شربت خانه افوشته براساس وقفنامه موقوفات سید واقف
- سال انتشار: 1399
- محل انتشار: مجله صفه، دوره: 30، شماره: 4
- کد COI اختصاصی: JR_SOFEH-30-4_006
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 372
نویسندگان
دانش آموخته دانشگاه هنر اصفهان
استادیار دانشگاه هنر اصفهان
استادیار دانشگاه کاشان
چکیده
روایات و داستانهایی که از سوی عوام برای برخی آثار معماری نقل میشود، میتواند منبعی برای شناخت یک اثر تلقی شود. ولی در مواردی این باورها و افسانهها چنان نزد پژوهشگران پذیرفته میشود که بدون تشکیک و به چالش کشیدن، آنها را به عنوان پیشفرض در پژوهش خود به کار میگیرند. نمونهای از این باورها که به کتب و مقالات نیز راه یافته است، روایاتی است که مردم روستای «افوشته» درباره بنایی در این روستا نقلکردهاند و بر اساس آن، بنا را «شربتخانه» میدانند. نام «شربتخانه» که به نظر میرسد برگرفته از روایتی درباره «تاجالدین حسن حسینی» یا «سید واقف» باشد، چنان بر این بنا نشسته است که هرگز فرض معتبر نبودن آن به ذهن متبادر نمیشود. اما مرور تنها سند موجود از بناهای سید حسن واقف در افوشته، یعنی وقفنامه این بناها، نشان میدهد که این نام چندان مستند نیست؛ به عبارتی چنین نامی در وقفنامه وجود ندارد. در همین سند بنای دیگری به نام «چهارصفه و طنبی» معرفی و طی مطالعهای درباره سند و بناهای افوشته در سالهای اخیر، فرض یکی بودن بنای «چهارصفه» و «شربتخانه» بدون بررسی دقیق دلایل مطرح شده است. هدف اول این پژوهش آن است که روشن کند چنین فرضی چه اندازه صحیح و قابل اثبات است. هرچند اثبات این فرض «شربتخانه» بودن یا نبودن بنا را مشخص نمیکند. چرا که «چهارصفه» به صورت معماری فضا و «شربتخانه» به کارکرد آن اشاره دارد. بنابراین هدف بعدی، یافتن کارکرد بنا است؛ نخست از طریق اعتبارسنجی نام «شربتخانه» برای این بنا و سپس از طریق بررسی نامهایی که در منابع دیگر به آن اطلاق شده است. محصول این پژوهش که از راه مطالعه سند و کالبد و تفسیر یافتهها صورت گرفته است، اول تایید انطباق «چهارصفه» بر «شربتخانه» و دوم برگزیدن نام «چهارصفه تیموری» به جای بهکاربردن نامهای برگرفته از کارکردهای مجهول و نامعتبر است.کلیدواژه ها
شربتخانه, افوشته, چهارصفه, طنبی, وقفنامهاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.