عبدالله قلیان عسکری - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
غلامرضا مستعلی پارسا - دانشیار، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

ایران مهد ادب، فرهنگ و سجایای اخلاقی است. توجه به لزوم اخلاق از دیرباز مورد توجه شاعران و نویسندگان بوده است. در این میان شاعرانی بودند که با تکیه به نکات اخلاقی و اجتماعی به عنوان یک جامعه شناس به اجتماع اطراف خود نگاه می کردند. سعدی از آن دسته شاعرانی است که در این حیطه، گوی سبقت را از هم­طرازان خود ربوده است. او همچون جامعه­شناسی آگاه به ریشه یابی آسیب های اجتماعی می پردازد و آموزه های خود را به زبانی ساده برای اقشار مختلف مردم بیان می­کند. در این پژوهش قواعد اجتماعی مورد تاکید سعدی از دیدگاه سعدی پژوهان بررسی شده است. در ادامه به بررسی این مساله می پردازیم که پررنگ­ترین مساله جامعه­شناختی مورد تاکید سعدی چیست؟ کدام قواعد اجتماعی مورد تاکید سعدی قابل تطبیق با نظریات جامعه شناسی امروز است؟ بنیان های فکری و حقوق شهروندی سعدی در سه اصل انسان، حق و عدالت و دولت استوار است. او بر آرمان هایی چون صلح، تساهل، عدالت و برابری حقوق انسانی تاکید می ورزد. سعدی به نوعی، تعاون و مشارکت اجتماعی را باور دارد؛ او مردم را به مشارکت بیشتر در امور حکومت ترغیب می­کند و حاکمان را به رعایت حقوق مردم و رهنمون کردن آن ها به سعادت ترغیب می کند. یکی از پربسامدترین موضوعات در زمینه فرهنگی و اجتماعی آثار سعدی، بشردوستی و اومانیسم است.

سعدی پژوهی, قواعد اجتماعی, جامعه شناسی, سعدی