بررسی ویژگی های مورفو رسوبی مخروط افکنه رودخانه کال شور نیشابور در شمال شرق ایران با تاکید بر کنترل های اقلیمی کواترنر

  • سال انتشار: 1397
  • محل انتشار: فصلنامه کواترنری ایران، دوره: 4، شماره: 4
  • کد COI اختصاصی: JR_NQUA-4-4_003
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 432
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

عذرا خسروی

Ph.D candidate in geomorphology, Department of Geography, Ferdowsi University of Mashhad, ۹۱۷۷۹۴۸۹۷۴ -Mashhad, Iran

سیدرضا حسین زاده

Professor of ۲ Institue of Geophysics, University of Tehran, ۱۴۱۵۵۶۴۶۶- Tehran, Iran

مرتضی فتاحی

Institue of Geophysics, University of Tehran, ۱۴۱۵۵۶۴۶۶- Tehran, Iran

محمد خانه باد

Department of Geology, Ferdowsi University of Mashhad, ۹۱۷۷۹۴۸۹۷۴-Mashhad, Iran

چکیده

رسوبات کواترنری مخروط افکنه ها اطلاعات مهمی از شرایط اقلیمی گذشته و تحولات محیطی حوضه آبریز بالادست خود ارائه میکنند. در این پژوهش نویسندگان به بررسی تکامل الگوی رسوبی بر سطح مخروطافکنه کال شور پرداختند تا با استفاده از تفسیر نتایج حاصل از آنالیزهای ژئوفیزیکی و ژئوشیمیایی این رسوبات محیط رسوب گذاری این رسوبات در دوره کواترنر را بررسی کنند. مخروط افکنه کال شور یک مخروط کوچک و نسبتا متقارن در شمال شرق ایران و در دامنه جنوبی رشته کوه بینالود است که بر پایه ویژگیهای رنگ و بافت و اندازه ذرات و مطالعات میدانی سطح آن به ۸ سطح مورفو رسوبی با نام های A۱ تا A۸ تقسیم شده است. بر پایه مطالعات رسوبشناسی، رسوبات مخروطافکنه کال شور دارای جورشدگی بد و بسیار بد، کج شدگی متقارن (تقریبا متقارن تا بسیار مثبت)، کشیدگی (متوسط و پهن)، و بافت گراول و گراول شنی هستند. در تفسیر ویژگیهای ژئوفیزیکی، اندازههای میانه، نمونههای A۲ و A۵ و A۶ و A۷ دارای میانه پایین تر، جورشدگی ضعیف، و کشیدگی بیشتر نسبت به بقیه رسوبات اند. همچنین، بر حسب نتایج آنالیزهای شیمیایی حاصل از آزمایش XRF، میزان عناصر اکسیدهای کلسیم و آلومینیوم و سیلیس و همچنین نسبت عناصر منیزیم به کلسیم و منگنز به کلسیم به ترتیب در نمونههای A۱ و A۳ و A۸ کاهش و در نمونههای A۶ و A۲ و A۵ و A۷ کاهش مییابد که به ترتیب نشاندهنده شرایط اقلیمی سرد و خشک و گرم و مرطوب است. به طور کلی، با توجه به نتایج آنالیزهای ژئوفیزیکی و ژئوشیمیایی سیلاب حمل کننده در نمونههای A۶ و A۲ و A۵ و A۷ دارای سرعت بسیار زیاد (و نه لزوما دبی بالاتر) است. همچنین این سیلابها در محیطهایی با اقلیم سرد و خشک و با حاکمیت تخریب فیزیکی رخ داده اند و در نمونه های A۴ و A۱ و A۳ و A۸ اقلیم گرم و مرطوب با سیلابهای مداوم، اما، با انرژی کمتری رخ داده اند. بنابراین ۴ سطح رسوبی در نتیجه اقلیم سرد و خشک و ۴ سطح رسوبی در نتیجه اقلیم گرم و مرطوب در سطح این مخروط قابل مشاهده است.  

کلیدواژه ها

Alluvial fan, Morpho-Sedimentary Features, Quaternary, Climatic Control, Northeastern Iran., شمال شرق ایران, کنترل های اقلیمی, کواترنر, مخروط افکنه, ویژگی های مورفو رسوبی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.